________________
३४४
___ ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रे नगिरिसाम्याद् अञ्जनगिरेः कन्दरमिव तन्मुखं प्रतिभातीतिभावः । 'अग्गिजालग्गिलंतवयणं' अग्निज्वालोद्गिरद् वदनम् अग्निज्वाला उद्गिरद-बहिष्कुर्व-वदनं मुखं यस्य स तथा तम् , यस्य मुखाद् अग्निज्वालानिस्सरति तथाविधमित्यर्थः, 'आऊसिय अक्खचग्मउगंडदेसं ' आयुपिताक्षचपिकृष्ट गण्डदेशम्-आयूषितंबलियुक्तम् यदक्षचर्म-शको जलाकर्षण कोशस्तद्वदपकृष्टौ अन्तः प्रविष्टौ गण्डदेशी यस्य स तथा तम् , ' चीणचिविडवंकभग्गणासं ' चीनचिपिट वक्रभग्ननासं-चीना -हस्वा, चिपिटा-निम्ना, वक्रा-कुटिला, भग्ना-भग्नेव अयोधनोपरिकुट्टनेन प्र. मृतेव नासा यस्य स तथा तं, चिपिटनासिकावन्तमित्यर्थः ' रोसागयधमधमेंतमारुतनिठुरखरफरुसझुसिरं ओभुग्गणासियपुडं ' रोषागतधमधमायमानमारुतनिसमान था । यह स्वयं अति विशाल और अत्यंत काले वर्ण का था इस लिये अंजनगिरि के जैसा था-तथा इस की जिह्वा और तालुये दोनों अतिरक्त थे इस लिये वे हिङगुल के समान लाल थे।
इसलिये सूत्रकार ने उस के मुख को अंजनगिरि की हिंगुलक से भरी हुई कंदरा से उपमित किया है । इस के मुख से अत्यन्त लाल जिह्वा और तालु वाला होने के कारण ऐसा ज्ञात होता था कि मानों अग्नि की ज्वाला ही बाहर निकल रही है। (आऊसियअक्खचम्म उइट्टगंडदेसं, चीणचिपिडवंकभग्गणासं रोसागयधमधमेंतमारुत निटुरं खरफरुसझुसिरओभुग्गणासिपुयड, घाडुन्भडरइयभीसणमुहं) इस के दोनां कपोल ( गाल ) पानी को खीच ने वाले शुष्क वलि युक्त चरस के समान भीतर को घुसे हुए थे। नासिका इस की इस्व चिपटी थी। टेडी इस नासि का के छेदों से जो श्वासोच्छ्वास निकलता અતિશય કાળારંગનું હતું. એટલા માટે જ તે અંજનગિરિ જેવું હતું. તેની જીભ અને તાળવું અને ખૂબજ લાલ હતાં એથી તેઓ હિંગળક જેવા લાલ હતાં.
સૂત્રકારે અંજનગિરિની હિંગળકથી ભરેલી કંદરાની તેના માંની જે ઉપમા આપી છે. તેની પાછળ એજ કારણ છે. તેનું તાળવું અને જીભ ખૂબજ લાલ હોવાથી એમ લાગતું હતું કે જાણે તેના મેંમાંથી અગ્નિની જવાળાઓ બહારનીકળી રહી હોય. ___ (आऊसिय अक्ख चभ्म उइट्टगंडदेसं चीण चिपिडवंक भग्गणासं रोसागय धममेंत मारूत निठुरंखर फरुस झुसिरओ भुग्गणासियपुडं धाडुब्भडरइयभीसणमुहं
તેના બંને ગાલ કોસની જેમ કરચલીવાળા જેમ મેંમાં પેસી ગયેલા હતા. નાક તેનું નાનું અને ચપટું હતું. ત્રાંસા નાકના છિદ્રોથી શ્વાસોચ્છવાસ
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૨
