________________
૨૬૮
ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रे स्कंधावारमान शत्रु विजेतुं कदा कियत् परिमितं सैन्यमुपनिवेशनीयमिति प्रमाणविज्ञानम्, 'खंधावारमाणं' इत्यत्र समवायाङ्गोक्तस्य 'खंधावारनिवेसं'इत्यस्य समावेश:४४, 'नगरमाणं' नगरमानम् अस्मिन् प्रदेशे कीदृशमायामदैोपलक्षितं येन विजयशाली भवेयं ? कस्य वर्णस्य कस्मिन् कस्मिन् स्थाने निवेशः श्रेष्ठाः' इति विज्ञानम्, 'नगरमाणं इत्यत्र समवायाङ्गोक्त 'नगरनिवेश' इत्यस्य समावेशः४५, 'चारं' चारः ज्योतिश्चारस्तस्य विज्ञानम्, 'चारं' इत्यत्र समवायाङ्गोक्तानां 'चंदलकावणं' मग्चरिय' राहुचरियं' राहुचरियं गहचरियं' इत्येषां चतुर्णा समावेश:४६, 'पडिचारं' प्रतिचारं प्रतिवर्तितश्चारं इष्टानिष्टफलजनक शान्तिकर्मादि क्रियाविशेष-विज्ञानम् ‘पडिचारं' इत्यत्र 'सोभागकरं' दो भागकरं। विज्जागयं' मंतगयं' रहस्सगयं' सभासंचार' इत्येतेषां समवायाङ्गोक्तानां षण्णां समावेशः४७ 'हं' व्यहं-शकटाद्याकृतिक सैन्यरचनम् ४८, पडिवूह' प्रतिव्यूह-प्रति-प्रतिद्वन्द्विनां व्यूहभङ्गार्थ व्यूहं स्वरक्षणाय सैन्यरचनम् ४९, 'चकवूह' चक्रव्यूह-चक्राकृतिसैन्यनिवेशपरिज्ञानं५०, 'गरुलचूह' गरुडव्यूह स्कंधावारमान-शत्रु को परास्त करने के लिये किस समय कितना सैन्य स्थापित करना चाहिये इस तरह सैन्य के परिमाण का विचार करना ४४, नगरमान-इस प्रदेश में कितना लम्बा चौडा नगर बसाना चाहिये कि जिससे मैं विजयशाली बने तथा किसवर्ण को किस स्थान में वसाना अच्छा होता है इत्यादि विचार करना ४५, चार ज्योतिषचक्र का विचार ४६, प्रतिचार-इष्टानिष्ट फल जनक शान्तिकर्म आदि क्रिया विशेष का विचार करना ४७, व्यूह -शकट आदि की आकृति में सैन्य का स्थापना करना ४८, प्रतिव्यूह शत्रओं के व्यूहको भंग करने के लिये और अपनी रक्षा करने के लिये सैन्य की स्थापना करना ४९, चक्रव्यूह चक्र के आकार में सैन्य स्थापित करने की विधिका जानना ५०, गरुड की आकृति के अनुમાટે કયારે કેટલી સેના જોઈએ આ રીતે સેનાના પરિમાણને વિચાર કરવો (૪૪), નગર માન આ પ્રદેશમાં કેટલા પ્રમાણનું નગર વસાવવું જોઈએ કે જેથી હું વિજયી થાઉં તેમજ ક્યા વર્ણના માણસોને કઈ જગ્યાએ વસાવવું સારું છે વગેરે ઉપર विचार. ४२३१. (४५) या२, ज्योतिष य विशे विया२ ४२वी. (४६), प्रति यारઈષ્ટ-અનિષ્ટ ફળ આપનારા શાંતિ કર્મ વગેરે ક્રિયા વિશેષનો વિચાર કરે (૪૭), ભૂત-શકટ વગેરેના આકારમાં સેનાની સ્થાપના કરવી (૪૮), પ્રતિમૂહ-શત્રુના મૂડને તોડીને પિતાની રક્ષા કરવા માટે અમુક રીતે સેના ગોઠવવી. (૪૯), ચક્રબૂડ-ચકના આકારે સેના ગઠવવાની વિધિ જાણવી (૫૦), ગરુડ ન્યૂહ-ગરુડના
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૧
