________________
mrataster
भगवतीने दिनो भवन्ति द्रव्यपर्यायात्मकयथावस्थितवस्तुपरिच्छेदयुक्तत्वात् नो अक्रि. पावादिनो नो वा अज्ञानिकवादिनो नो वा वैनयिकवादिनो भवन्तीति भावः । अब यावस्पदेन आभिनिवोधिकतानि श्रुतज्ञान्यवधिज्ञानि मन पर्यवज्ञानिनां संग्रहा, एतेषां यथावस्थितवस्तुपरिच्छेदवत्वात् । 'अन्नाणी जाय विभंगनाणि जहा कण्हपक्खिया' अज्ञानिनो यावद् विमङ्गज्ञानिनो यथा कृष्णपाक्षिकाः, अन्य यावत्पदेन मस्यज्ञानि-श्रुताझानिनोः संग्रहा, तक्षश्चाज्ञानि-मस्यज्ञानि-शुतज्ञानिविमाशानिनः सर्वेऽपि नो क्रियावादिनो भवन्ति किन्तु अक्रियावादिनोऽज्ञानि. जैसे क्रियावादी होते हैं, वे अक्रियावादी नहीं होते हैं, अज्ञानवादी भी नहीं होते हैं और न वैनायकवादी होते हैं। क्योंकि ये सब द्रव्य पर्यायात्मक वस्तु के यथार्थ बोधवाले होते हैं। यहां यावत्पद से आभिनियोधिकज्ञानी श्रुतज्ञानी अवधिज्ञानी और मनः पर्ययज्ञानी इन सबका ग्रहण हुआ है। ये सब क्रियावादी होते हैं-क्यों की इन में यथार्थ वातु की परिच्छेदकता का सभाष रहता है। 'अन्नाणी जाव विभंगनाणी जहा कण्हपक्खिया' 'अज्ञानी थावत् विभङ्गज्ञानी कृष्णपाक्षिक के जैसे क्रियावादी नहीं होते हैं किन्तु ये अक्रियावादी होते है, अज्ञानवादी भी होते हैं और वैनयिकवादी भी होते हैं। यहां यावत्पद से मत्यज्ञानी, श्रुताज्ञानी इन दो का संग्रह हुआ है ! अतः ये सब क्रियावादी नहीं होते हैं किन्तु शेष तीन समवसरणवाले होते हैं 'आहारसन्नोव उत्ता जाव परिग्गइसन्नो उत्ता जहा सलेस्सा' जिस જ્ઞાની જીવ યાવત્ કેવળ જ્ઞાનવાળા જ અલેશ્ય જીવની જેમ કિયાવાદી જ હોય છે. તેઓ અકિયાવાદી હતા નથી અજ્ઞાનવાદી હૈતા નથી તથા વૈનાયિકવાદી પણ લેતા નથી, કેમ કે આ બધા દ્રવ્યપર્યાયામક વસ્તુના યથાર્ય બેધવાળા હોય છે અહિયાં યાવત્પઢથી આભિનિધિકજ્ઞાની શ્રુતજ્ઞાની અવધિજ્ઞાની અને, મન:પર્યવજ્ઞાની આ સઘળા ગ્રહણ કરાયા છે. આ બધા દિયાવાદી હોય છે. કેમ કે તેઓમાં યથાર્થ વસ્તુના પરિછેદક પણાને સત્मा २३ छ. 'अन्नाणी जाव विभगनाणी जहा कण्हपक्खिया' अशानी यातू વિર્ભાગજ્ઞાની કૃષ્ણપાક્ષિકના કથન પ્રમાણે કિયાવાદી હોતા નથી. પરંતુ તેઓ અક્રિયાવાદી જ હોય છે, અજ્ઞાનવાદી પણ હોય છે. અને વૈવિવાદી પણ હોય છે. અહિયાં યાવાદથી મતિજ્ઞાની અને શ્રત અજ્ઞાની ગ્રહણ કરાયા છે. આ બધા કિયાવાદી હતા નથી, પરંતુ અકિયાવાદી, અજ્ઞાનવાદી, અને वैनायिवाही हाय छ, 'आहारसन्नोवउत्ता जाव परिगहसन्नोवउत्ता जहा
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
