________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२९ उ.२ सू०१ अ. ना. नाश्रित्य पा. प्रस्थापनादिकम् ४५
केचन समायुषः समोपपन्नकाः केचन समायुषो विषमोपपन्नकाः तत्र ये ते समायुषः समोपपन्नका स्ते पापं कर्म समकं मास्थापयन समकं न्यस्थापयन् तथा तत्र खलु ये ते समायुषो विषमोपपत्रका स्ते सम प्रास्थापयन् विषमक न्यस्थापयन् , एतेन कारणेन कथयामि यत् सलेश्यानन्तरोपपन्ननारकाः समक हे भदन्त ! ऐसा आप किस कारण से कहते हैं कि जो सलेश्य अनतरोपपन्नक नैरयिक हैं उनमें से कितनेक सलेश्य अनन्तरोपपन्न नैरयिक पापकर्म का भोगना एक साथ प्रारम्भ करते हैं और एक साथ उसका विनाश करते हैं ? तथा-कितनेक अनन्तरोपपन्न नैरयिक पाप. कर्म का भोगना एक साथ तो प्रारम्भ करते हैं पर उसका विनाश के मिनर काल में करते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभुश्री उनसे कहते हैं-हे गौतम ! सलेश्य अनन्तरोपपन्न नैरपिक दो प्रकार के होते हैं-कितनेक समान आयुवाले समोपपन्नक और कितनेक समान आयुवाले विष. मोपपन्नक, इनमें जो प्रथम प्रकार के सलेश्य अनन्तरोपपन्न नैरयिक है वे पापकर्म का भोगना एक साथ प्रारंभ करते हैं और एक साथ ही उसका विनाश करते हैं, तथा द्वितीय प्रकार के जो सलेश्य अनन्तरो. पपन्न नैरयिक हैं वे पापकर्म का भोगना यद्यपि एक साथ प्रारंभ करते हैं पर उसका विनाश भिन्न भिन्न काल में करते हैं। इसीलिये हे गौतम ! मैंने पूर्वोक्त रूप से ऐसा कहा है कि कितनेक सलेश्य अनन्तरोपपन्नक नैरयिक ऐसे होते हैं कि जो पापकर्म का भोगना साथ-साथ प्रारम्भ કહે છે કે જે સલે અનંતપન્નક નરયિકે છે, તેઓ પૈકી કેટલાક લેષાવાળા અનંતરે પનિક નૈરયિકે પાપકર્મો ભોગવવાનો પ્રારંભ એક સાથે કરે છે, અને તેને વિનાશ પણ એક સાથે જ કરે છે? તથા કેટલાક અનત રાયપનક નૈરયિકો પાપકર્મ ભોગવવાને પ્રારંભતો એક સાથે કરે છે, પરંતુ તેને વિનાશ તેઓ જુદા જુદા સમયે કરે છે, આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી તેઓને કહે છે કે-હે ગૌતમ!લેશ્યાવાળા અનંતરે પપન્નક નરયિકે બે પ્રકારના હોય છે. કેટલાક સમાન આયુષ્યવાળા સામે પપન્નક અને કેટલાક સમાન આયુષ્યવાળા વિષમેપનક, આમાં જેઓ પહેલા પ્રકારના લેફ્સાવાળા અનંત રિપનિક નરયિક હોય છે, તેઓ પાપકમ ભેગવવાને પ્રારંભ એક સાથે કરે છે, અને એક સાથે જ તેને વિનાશ કરે છે. તથા બીજા પ્રકારના જે વેશ્યાવાળા અનંતરે૫૫નક નૈરયિકે છે, તેઓ પાપકર્મ ભેગવવાને પ્રારંભ જોકે એક સાથે કરે છે, પરંતુ તેને વિનાશ જુદા જુદા કાળમાં કરે છે, તે કારણથી હે ગૌતમ! મેં પૂર્વોક્ત પ્રકારથી એવું કહ્યું છે કે કેટલાક વેશ્યાવાળા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
