________________
५९२
भगवतीसूत्रे
वा काययोगिनो वा । ते खलु भदन्त ! कृतयुग्म कृतयुग्म द्वीन्द्रियाः कालतः कियचिरं भवन्ति ? गौतम ! जघन्येन एकं समयम् उत्कर्षेण संख्येयं कालम् । स्थितिर्जघन्येनैकं समयम्, उत्कर्षेण द्वादशसंवत्सरान । आहारो नियमात् षड। दिशम् । त्रयः समुद्धाताः । शेषं तथैव यावदनन्त कुरवः । एवं षोडशस्वपि युग्मेषु तदेवं भदन्त । तदेवं भदन्त ! इति ।
॥ षट् त्रिंशत्तमे शतके प्रथमे द्वीन्द्रियमहायुग्मशतके प्रथमोदेशकः समाप्तः ३६ ॥ 'टीका- 'कडजुम्मकडजुम्म बेदियाणं भंते ! कभी उववज्र्ज्जति' कृतयुग्मकृतयुग्म द्वीन्द्रियाः खलु भवन्त ! कुत उत्पद्यन्ते किं नैरयिकेभ्यो वा तिर्यग्योवा मनुष्येभ्यो वा देवेभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते ? इति प्रश्नः, उत्तरमाह - 'उववाओ जहा बक्कंतीए' ३६ वां शतक का प्रारम्भ
प्रथम दो इन्द्रिय महायुग्म शतक प्रथम उद्देशक ।
३५ वें शतक में संख्यापदोंद्वारा एकेन्द्रिय जीवों की प्ररूपणा की गई है । अब इस ३६ वें शतक में उन्हीं संख्यापदोंद्वारा द्वीन्द्रिय जीवों की प्ररूपणा होती है। इसी सम्बन्धको लेकर इस ३६ वें शतक का प्रारम्भ हुआ है 'कडजुम्मकडजुम्म बेह दियाण' भंते । कभी ववज्जति' इ.
टीकार्थ- 'कडजुम्मकडजुम्म बेह दियाण' भंते । कओ उबवज्जंति' हे भदन्त ! कृतयुग्मकृतयुग्म राशिप्रमित दो इन्द्रिय जीव किस स्थान विशेष से आकर के उत्पन्न होते हैं ? क्या वे नैरयिकों में से आकर के उत्पन्न होते हैं ? अथवा तिर्यग्योनिकों में से आकर के उत्पन्न होते हैं ? अथवा मनुष्यों में से आकर के उत्पन्न होते हैं ? अथवा છત્રીસમા શતકના પ્રારંભ—
પ્રથમ બે ઇન્દ્રિય મહાયુગ્મ શતક નામના પહેલે ઉદ્દેશે.
પાંત્રીસમા શતકમાં સંખ્યાપદે દ્વારા એકેન્દ્રિય જીવેાની પ્રરૂપણા કરવામાં આવી છે, હવે આ છત્રીસમા શતકમાં એજ સંખ્યાપટ્ટદ્વારા દ્વીન્દ્રિય જીવાની પ્રરૂપણા કરવામાં આવશે આ સંબંધને લઇને આ છત્રીસમા શતકના પ્રારંભ हैरवामां आवे छे, 'कड़जुम्मकडजुम्म बेइ दियाण' भते ! कओ उववज्जं ति' ४.
टार्थ' - 'कडजुम्मकडजुम्म बेइदियणं भते ! कओ उबवजंति' हे ભગવદ્ કૃતયુગ્મ કૃતયુગ્મ રાશિવાળા એ ઇન્દ્રિય જીવેા કયા સ્થાન વિશેષથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? શું તેએ નૈરયિામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા તિય થયેાનિકામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા મનુષ્યામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા દેવામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? આ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
