________________
५२८
भगवतीसूत्रे उप्पलुसिए' एतेषामे केन्द्रिय जीवानामुद्वर्तना यथा उत्पलोद्देशके कथिता तथैव ज्ञातव्या। अह णं भंते ! सबपाणा जाव सव्व सत्ता कडजुम्म कडजुम्म एगिदियताए उपवन्न पुन्ना' अथ खलु भदन्त ! सर्वे प्राणाः सर्वभूताः सर्वेजीवाः सर्वे सत्वाः कि कृतयुग्मकृतग्मैकेन्द्रियस्वरूपेण उत्पन्नपूर्वा पूर्व समुत्पन्नाः किमिति प्रश्न: भगवानाह-'हंता' इत्यादि, 'हंता गोयमा!' हंत गौतम ! पूर्व समुत्पन्नाः ते पुनरेकवार नेत्याह-'असई अदुवा अणतखुत्तो' असकृत् अनेकवारम् एतावदेव न अपितु अनन्त कृत्वाः अनन्तवारं पूर्व ते तत्र समुत्पन्ना आसन् इति ॥ २॥
इति षोडश महायुग्मेषु कृतयुग्म कृतयुग्मैकेन्द्रियाणां प्रथममहायुग्मवक्तव्यता समाप्ता ॥१॥
'अहणं भंते ! सव्वपाणा, जाव सव्वसत्ता कडजुम्मकडजुम्म एगिदियत्ताए उववन्नपुव्वा' हे भदन्त ! समस्त प्राण यावत् समस्त सत्त्व क्या पहिले कृतयुग्म कृतयुग्म एकेन्द्रिय रूप से उत्पन्न हो चुके है ? यहां यावत् पदसे समस्त भूत और समस्त जीव इन पदोंका ग्रहण हुआ है। उत्तरमें प्रभुश्री कहते हैं-'हंता गोयमा' हां गौतम! समस्त प्राण समस्त भूत समस्त जीव और समस्त सत्व पहिले कृतयुग्मकृतयुग्म राशिप्रमित एकेन्द्रिय जीवों की पर्याव से उत्पन्न हो चुके हैं। 'असई अदुश अणंलखुत्तो' वे वहाँ एक ही बार उत्पन्न हुए हो सो बात नहीं किन्तु अनेक बार और अनन्तवार वहां वे उत्पन्न हुए हैं ।सू० २॥
कृतयुग्म कृतयुग्म एकेन्द्रिय जीवोंकी महायुग्म वक्तव्यता समाप्त १॥
'अह ण भते ! सव्वपाणा, जाव सवसत्ता कडजुम्मकडजुम्म एगिदियत्ताए વવવન્નપુત્રા' હે ભગવદ્ સઘળા પ્રાણિ યાવત્ સઘળા સો શું પહેલાં કૃતયુગ્મ કૃતયુગ્મ એકેન્દ્રિય પણુથી ઉત્પન્ન થઈ ચૂક્યા છે? અહિયાં યાવત્ પદથી “સઘળા છે અને સઘળા ભૂતે” પદ ગ્રહણ કરાયા છે. આ प्रश्नना उत्तम प्रभुश्री गौतभस्वाभान ४ छ -'हता गोयमा ! डा गौतम! સઘળા પ્રાણે સઘળા જી, સઘળભૂત અને સઘળા સ પહેલાં કૂતયુગ્મ કૃતયુગ્મ રાશિવાળા એકેનિદ્રય જીની પર્યાયથી ઉત્પન્ન થઈ ચૂક્યાં છે 'असई अहुवा अणंत युत्तो' तो त्या ४०४ पा२ पन्न थय। डाय मेवा વાત નથી પરંતુ અનેક વાર અને અનંતવાર તેઓ ત્યાં ઉત્પન્ન થયા છે. સૂ૦૨
કૃતયુમ કૃતયુગ્મ એકેન્દ્રિય જીવોનું મહાયુમ કથન સમાપ્ત
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
