________________
४४८
भगवतीय पश्चपकारका अनन्तरोपपन्नका एफेन्द्रियजीवाः प्रज्ञप्ता-कथिताः। प्रकार भेदमेव दर्शयति-तं जहा' इत्यादि । 'तं जहा' तद्यथा-'पुढ़वीकाइया दुया भेदो जहा एगिदियसएसु जाव बायरवणस्सइकाइयाय' पृथिवीकायिकाः द्विपदो भेदो यथा-एकेन्द्रियशतेषु त्रयस्त्रिंशत्तमे शते एके न्द्रियशतेषु मध्ये प्रथमस्य एकेन्द्रिय शतस्य द्वितीये उद्देशके यावद् बादरवनस्पतिकायिकाश्च द्विपदो भेदः सूक्ष्म बादररूपः । इहानन्तरोपपन्नकैकेन्द्रियाणामधिकारात् अनन्तरोपपन्नकानां च पर्याप्तकत्वाभावात् अपर्याप्तकानां सतां सूक्ष्मा बादराश्चेति द्विपद एव भेद: कथितो नत्वन्यत्रेव चतुष्को भेद: कथित इति । स्थानभेदनिरूपणायाह-'कहिं गं' इत्यादि । 'कहिं णं भंते ! अगंतरोववनगाणं बायरपुढवीकाइयाणं ठाणा पन्नत्ता' कुत्र-खलु भदन्त ! अनन्तरोषपनकानां बादरपृथिवीकायिकानां स्थानानि-निवासाधिकरणानि प्रज्ञप्लानि-कयितानीति प्रश्नः । भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि। अनन्तरोपपन्नक एकेन्द्रिय जीव पाँच प्रकार के कहे गये हैं 'तं जहा' जैसे-'पुढवीकाइया दुया भेदो जहा एगिदियसएसु जाव वायरवणस्सइकाइया य' 'पृथिवीकायिक वगैरह इनके दो दो भेद जैसे एके. न्द्रिय शतकों में कहे गये हैं सूक्ष्म और बादर के भेद से यावत् वनस्पतिकायिक तक वैसे ही यहां जानना चाहिये । यहाँ अनन्तरोपपन्नक एकेन्द्रियों का अधिकार है। इसलिये इनमें पर्याप्तकता का अभाव रहता है। इसलिये यहां सूक्ष्म और बादर ऐसे ये दो भेद ही इनके कहे गये हैं। दूसरी जगह के जैसे यहाँ एकेन्द्रिय पृथिवी कायिकके चार भेद नहीं कहे हैं । 'कहिणं भंते ! अणंतरोवनगाणं वायर पुढवीकाइयाणं ठाणा पण्णत्ता 'हे भदन्त ! इन अनन्तरोपपन्नक बादर पृथिवीकायिक एकेन्द्रिय जीवों के स्थान कहां कहे गये हैं ? अणतरोववन्नगा पण्णत्ता' गौतम! मनत५पन्न सन्द्रिय व पाय
२। वाम माया छे. 'तं जहा' त म प्रमाणे छे. 'पुढवीकाइया दुया हो जहा एगिदियसएसु जाव बायर वणस्सइकाइया य' पृथ्वीथि विगेरेना બે ભેદો જે રીતે એકઈન્દ્રિય શતકમાં કહેવામાં આવેલ છે. સૂકમ અને બાદરના દથી યાવત વનસ્પતિકાયિક સુધીના કહ્યા છે, એ જ પ્રમાણે અહિયાં પણ સમજવું. અહિયાં અનંતરપપત્રક એકેન્દ્રિયોને અધિકાર છે. તેથી પર્યાપ્ત પણાનો અભાવ રહે છે. તેથી અહિયાં સૂક્ષમ અને બાઇર એવા બે જ ભેદે તેઓના કહ્યા છે. અન્ય સ્થળની જેમ અહિયાં એકઈન્દ્રિયવાળા પૃથ્વીકાયિકના पर लेटा नथी. 'कहि ण भते ! अणतरोववन्नगाणं बायर पढवीकाइयाण ठाणा पन्नचा' सावन मा मनत५५न्न मा४२ पृथ्वीयि मेन्द्रिय
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭