________________
भगवतीसूत्र
काइएसु पज्जत्तएसु चेत्र' यावत् सूक्ष्मवनस्पतिकायिकः पर्याप्तकः सूक्ष्मवनस्पति कायिकेषु पर्याप्त केष्वेव । अत्र यावत्पदेन अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकत आरभ्य अपर्याप्त सूक्ष्मवनस्पतिकायिकान्तस्थ ग्रहणं भवति । द्वादशानां द्वादशस्थानेषु उपपातप्रकारः स्वयमेवोहनीय इति ॥मू०७।।
एवमुत्पादमधिकृत्य एकेन्द्रियारूपणा कृता, अथ तेषामेव स्थानादि परूपणायाह-'कहिणं भंते !' इत्यादि ।
मूलम्-कहिं गं भंते ! बायरपुढवीकाइया णं पज्जत्तगाणं ठाणा पण्णत्ता ? गोयमा ! सटाणेणं असु पुढवीसु जहा ठाणपदे जाव सुहुमवणस्सइकाइया जे य पजत्तगाजे य अपज्जत्तगा ते सम्वे एगविहा अविसेसमणाणत्ता सव्वलोगपरियावन्ना पन्नत्ता समणाउसो! अपजत्तसुहमपुढवीकाइया णं भंते ! कइ कम्मपगडीओ पन्नत्ताओ ? गोयमा ! अह कम्मपगडीओ पन्नत्ताओ, तं जहा नाणावरणि जाव अंतराइयं । एवं चउकएणं भेएणं जहेव एगिदियसएसु जाव बायरवणस्सइकाइयाणं पजत्तगाणं। अपजत्तसुहमपुढवीकाइयाणं भंते ! कइ कम्मपगडीओ बंधति ? गोयमा! सत्तविह बंधगा वि, अटूविह बंधगा वि, जहा एगिएवं यह कथन 'यावत् पर्याप्त सूक्ष्मवनस्पतिकाधिक का पर्याप्त समवनस्पतिकायिकों में ही उपपात होता है। यहां तक कहना चाहिए यहां यावत्सद से अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिक से लेकर अपर्याप्त सूक्ष्मवनस्पतिकायिकान्त के जीवोंका ग्रहण हुआ है । तात्पर्य कहनेका यही है कि १२ प्रकार के जीवोंका १२ प्रकार के स्थानों में उपपात कहना और इस सम्बन्ध में उपपात प्रकार अपने आप उभावित कर लेना चाहिए ॥सू०७॥ પર્યાપ્ત સૂક્ષમ વનસ્પતિકાયિકોને પર્યાપ્ત સૂમ વનસ્પતિ કાયિકમાં જ ઉપપાત થાય છે આ કથન સુધી કહેવું જોઈએ અહિયાં યાવત્પદથી અપર્યાપ્ત સૂફમાં પૃથ્વીકાયિકથી લઈને અપર્યાપ્ત સૂમ વનસ્પતિ કાયિક સુધીના છ ગ્રહણ કરાયા છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે- ૧૨ બાર પ્રકારના જીવોને ૧૨ બાર પ્રકારના સ્થાનોમાં ઉપપાત કહે અને આ સંબંધમા ઉપપાત પ્રકાર સ્વયં બનાવીને સમજી લેવું જોઈએ. સૂ૦ળા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
