________________
१८
भगवतीस्त्रे चरिमंते उववाइओ' यावत् सूक्ष्मवनस्पतिकायिका पर्याप्तकः सूक्ष्मवनस्पतिकायिके पर्याप्त केम्वेव दक्षिणे चरिमान्ते उपपातितः। पर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकत आरभ्य पर्याप्तवनस्पतिकायिकान्ताः सर्वेऽपि एकेन्द्रिया अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकत आरभ्य पर्याप्त वनस्पतिकायिकान्तेषु दक्षिणे लोकचरमान्ते समवहतानां दक्षिणे एवं लोकचरमान्ते एकसामयिकादि यावत् चतुःसामयिकादि विग्रहेणोपपातिताः 'एवं दाहिणिल्ले समोहओ पच्चथिमिल्ले चरिमंते उववाएयन्वो' एवं यथा दक्षिणे समवहतस्य दक्षिणे एव चरिमान्ते उपपातो वर्णित एवमेव लोकस्य दक्षिणे चरमान्ते समवहतस्य लोकस्य पश्चिम चरमान्ते उपपातो. एसु दाहिणिल्ले चरिमंते उववाइओ' सूत्रकार ने इस सूत्रपाठ द्वारा प्रकट की है-इसके द्वारा उन्होंने यह समझाया है कि जिस प्रकार से यावत् पर्याप्त सूक्ष्मवनस्पतिकायिक जीव पर्याप्तक सूक्ष्मवनस्पतिकायिक रूपसे दक्षिण चरमान्त में ही उपपातित प्रकट किया गया है। अर्थात् अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवोकायिक से लेकर पर्याप्तवनस्पतिकायिकान्त समस्त एकेन्द्रिय जीव, अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिक से लेकर पर्याप्तसूक्ष्मवनस्पतिकायिकान्तों में लोकके दक्षिण चरमान्तमें उनके समवहत होने पर लोकके दक्षिण चरमान्त में ही जिस रूपसे एकसमयवाले विग्रह से दो समयवाले विग्रह से तीनसमयवाले विग्रह से और चार समयवाले विग्रह से उपपादित प्रकट किये गये हैं 'एवं दाहिणिल्ले समोहओ पच्चस्थिमिल्ले चरिमंते उघवाएयव्यो' इसी प्रकार से लोकके दक्षिण चरमान्त में समवहत हुए जीव का पश्चिम वणस्सइकाइएसु चेव पज्जत्तएम दाहिणिल्ले चरिमते ! उववाइओं' सूत्रारे । સૂત્રપાઠ દ્વારા પ્રગટ કરેલ છે. આ કથનથી તેઓએ એ સમઝાવ્યું છે કે જે પ્રમાણે યાવત પર્યાપ્ત સૂકમ વનસ્પતિકાયિક જીવ પર્યાપક સૂમ વનસ્પતિ કાયિક પણાથી દક્ષિણ ચરમાતમાં જ ઉત્પન્ન થવાના સંબંધમાં કથન કર્યું છે. અર્થાત અપર્યાપ્ત સમ પૃશ્વિકાયિકથી લઈને પર્યાપ્ત સૂમ વનસ્પતિ કાયિક સુધીના સઘળા એકેન્દ્રિયવાળા જીવે, અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃશ્વિકાયિકથી લઈને પર્યાપ્ત વનસ્પતિ કાયિકોમાં લેકના દક્ષિણ ચરમાન્તમાં તેઓના સમદુઘાત કરવાથી લેકના દક્ષિણ ચરમાતમાં જ જે રૂપથી-એક સમયવાળી વિગ્રહમતિથી, એ સમયવાળી વિગ્રહ ગતિથી ત્રણ સમયવાળી વિગ્રહગતિથી અને ચાર સમયવાળી વિગ્રહગતિથી ઉત્પન્ન થવાના સંબંધમાં કથન કરવામાં આવેલ ७. 'एवं दाहिणिल्ले समोहओ पच्चस्थिमिल्ले ! चरिमते उववाएयव्वो मेरा પ્રમાણે લેકના દક્ષિણ ચરમાન્તમાં સમુદ્દઘાત કરેલ જીવને ઉપપાત પશ્ચિમ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
