________________
६१६
भगवतीसूत्रे
I
मत्तरे एवोत्पद्यमानानां यथैव स्वस्थाने । औचरे समवहतानां पौरस्त्ये उत्प यमानानाम् एवमेव । नवरम् एकसामयिको विग्रहो नास्ति । औत्तरे समवह - तानां दाक्षिणात्ये उत्पद्यमानानां यथा स्वस्थाने । औत्तरे समवहतानां पाश्चात्ये उत्पद्यमानानामेकसामयिको विग्रहो नास्ति, शेष तथैव यावत् सूक्ष्मवनस्पतिकायिकः पर्याप्तकः सूक्ष्म वनस्पतिकायिकेषु पर्याप्तकेष्वेव || ||७||
टीका - - ' अपज्जतसुहुम पुढवीकाइए णं भंते !' अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकः खलु भदन्त ! 'लोगस्स दाहिपिल्ले चरिमंते समोहए' लोकस्य दाक्षिणात्ये दक्षिणे चरमान्ते- प्रान्तभागे समवहतो- मारणान्तिकसमुद्धतं कृतवान् । 'समोहणिता जे भविए लोगस्स दाद्दिणिल्ले चेत्र चरिमंते' समवहत्य - मारणान्तिक समुद्यतं कृत्वा यो भव्यो लोकस्य दक्षिणे एव चरमान्ते 'अपज्जत सुहुमपुढची काहयत्ताए उववज्जित्तए अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकतया तादृशपृथिवीकायिकरूपेण समुत्पत्तुम्, स खल भदन्त । कतिसामयिकेन विग्रहेण समुत्पद्येतेति पूर्ववदेव प्रश्नः । भगवान् पूतिदेशेनाह - ' एवं जहा' इत्यादि । ' एवं जहा पुर
'अपज्जन्त सुहुमढवीकाइए णं भंते! लोगस्स दाहिणिल्ले' इत्यादि ० ||६||
टीकार्थ- 'अपज्जत सुमपुढवीकाइए भते !' हे भदन्त ! जो अप र्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकाधिक जीव 'लोगस्स दाहिणिल्ले चरिमंते समोहए' लोक के दक्षिण चरमान्त में समवहत हुआ है और 'समोहणित्ता' समबहत होकर वह 'जे भविए लोगस्स दाहिणिल्ले चेव चरिमंते अपज्जन्त सुमढवीकाइयलाए उववज्जिन्त्तए' लोकके दक्षिण चरमान्त में ही अपर्यंत सूक्ष्मपृथिवीकायिक रूप से उत्पन्न होने के योग्य हुआ है तो 'से णं भंते! 'हे भदन्त ! वह वहां कितने समयवाले विग्रहसे उत्पन्न होता हैं ? इसका पूर्वातिदेश से उत्तर देते हुए प्रभुश्री कहते हैं- 'एवं जहा
'अपत्त हुमपुढवीकाइए ण भते ! लोगस्स दाहिणिल्ले' त्याहि
टीर्थ - ' अपज्जत सुहुमपुढवीकाइरणं भते ।' हे भगवन् ने पर्यास सूक्ष्म पृथ्वीद्वायिक लज 'लोगस्स दाहिणिल्ले चरिमंते समोहए' सोना दृक्षिण थरभान्तमां सभुद्द्धात उरे छे भने “समोहणित्ता' समुद्द्धात उरीने 'भविए लोगस्स दाहिणिल्ले पव चरिमंते अपज्जन्त सुहुमपुढवीकाइयत्ताए उबवज्जित्तए' લેકના દક્ષિશ્ચરમાન્તમાં જ અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક પણાથી ઉત્પન્ન थवाने योग्य भने डाय 'से ण' भ'ते' हे भगवन् ते त्यां डेंटला सभयवाजी વિગ્રહગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તર પહેલા કહેલ તેના અતિદેશ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭