________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०३४ अ. श.१ सू०२ विग्रहगत्योत्पातनि० ३४९ अपर्याप्तक उपपातितः, यथा-अव्यहित पूर्वम् अपर्याप्त वादरतेजस्कायिकस्य उपपातो चर्णित स्तद्वत् पर्याप्त बादरतेजस्कायिकस्याऽपि उपपातो वर्णनीय इति भावः । एवं सम्बत्थ वि बायरते उकायिका अज्जत्तमा य पज्जत्तमा य समयखेते उववाएयवा समोहणावेयवावि।२४०। एवं यथैव अप प्तिक वादरतेजस्कायिक उपपातितः 'अज्जत्तवायरतेउकाइएणं भंते !' इत्यादि मूत्रेण, एवमेव सर्वत्रापि विंशतिस्थानेष्वपि वादरतेजस्कायिका अपर्याप्तकाश्च पर्याप्तकाश्च समयक्षेत्रे उपपातयितव्याः समवघातयितव्या अपि । एवमपर्याप्त पर्याप्त वादरतेजस्कायिअर्थात् जिस प्रकार से अपर्याप्त बादरतेजस्कायिक के उत्पातका अभी अभी वर्णन किया गया है उसी प्रकार से पर्याप्त बादरतेजस्कायिक के उपपात का भी वर्णन कर लेना चाहिये यही इस कथनका सारांश है। 'एवं सम्वत्थ विवायरतेउकाइया अपज्जत्तगाय पज्जत्तगाय समयखेत्ते उववाएयव्या समोहणावेयव्वा वि' जिस प्रकार 'अपज्जत्त बायरतेउ. काइएणं भंते !' इत्यादि सूत्र द्वारा अपर्याप्त पादरतेजस्कायिक के उत्पातका कथन किया गया है, इसी प्रकार से सर्वत्र २० स्थानों में भी अपर्याप्तक और पर्याप्तक चादरतेजस्कायिक जीवों के समयक्षेत्रको मनुष्यक्षेत्र को आश्रित करके उत्पातका कथन कर लेना चाहिये । अर्थात् उन्हें वहां उत्पन्न बोलना चाहिये। और वहीं पर उनका मारणान्तिक समुद्घात से मरण बोलना चाहिये । इस प्रकार अपर्याप्त और पर्याप्त बादरतेजस्कायिक जीवोंका मनुष्यक्षेत्र में ही समुद्घात और सभी ‘ज हेव अपज्जत्तओ उजवाइओ' अर्थात् २ प्रमाणे अपरित मार તેજસ્કાયિકના ઉત્પાતનું વર્ણન હમણું જ ઉપર કહેવામાં આવેલ છે, એજ પ્રમાણે પર્યાપ્ત બાદર તેજક ચિંકના ઉત્પાતનું વર્ણન પણ સમજવું. એ જ मा थनने सारांश डेस छे. 'एव सव्वत्थ वि बायर तेउकाईया अपज्जत्त गाय पज्जत्तगाय समयखेत्ते उबवाएयव्वा समोहणावेयव्वा वि' प्रभार 'अपज्जत्त वायर तेक्काइएण भो! त्याहि सूत्र वा। सात माह२ तायिना ઉત્પાદનું કથન કરવામાં આવેલ છે, એ જ પ્રમાણે સઘળે ઠેકાણે-એટલે કે વીસે સ્થાનમાં પણ અપર્યાપ્તક અને પર્યાપ્ત બાદર તેજસ્કાયિક ના સમય ક્ષેત્ર-મનુષ્ય ક્ષેત્રને આશ્રય કરીને ઉત્પાતનું કથન કહેવું જોઈએ. અર્થાત તેમની ઉત્પત્તી ત્યાં કહેવી જોઈએ. અને ત્યાં જ તેઓ નું મારણાનિક સમુદ્દઘાતથી મરણું કહેવું જોઈએ. આ રીતે અપર્યાપ્ત અને પર્યાપ્ત બાદર તેજસ્કાચિકે ને સમુદ્દઘાત અને ઉત્પત્તી મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં જ કમથી વીસે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
