________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका २०३४ अ. श०१ सू०१ एकेन्द्रियजीवनिरूपणम् ३२९ पृथिव्याः पौरस्त्ये चरमान्ते समवहतो मारणान्तिकसमुद्घा तेन मन इत्यर्थः । 'समोहणित्ता जे भविए मणुस्सखेत्ते' समवहस्य-मृत्वा, यो भव्यो योग्यः मनुष्य क्षेत्रे, 'अपज्जत्त बायरतेउकाइयत्ताए उप्रबज्जित्तए' अपर्याप्त बादरतेजस्कायिक तया उत्पत्तुं योग्य इति पूर्वेण सम्बन्धः ‘से णं भंते ! कइसान इएणं विग्गणं उस ज्जेज्जा' स खलु भदन्त ! कति सामयिकेन विग्रहेणोत्पद्यतेति प्रश्नः । उत्तरमाह. 'सेसं तं चेव' शेष तदेव पृथिवीकायिकाकायिकेषु उत्पत्तिविषये यदुत्तरितं तदेव, एकसामयिकेन वा, द्विसामयिकेन वा, त्रिसामयिकेन वा, विग्रहेणोत्पधेत इत्या. दिकं सर्व पूर्ववदेवेति । एवं पनत्त बायरते उक्काइयत्ताए उपवाएयबो' एवम् रत्नप्रभापृथिवी के पूर्व चरमान्त में मरा ‘समोहणिता जे भविए मणुस्स. खेत्ते अपज्जत्त बायर ते उकाइयत्ताए उवधज्जित्तए' और मरकर वह मनुष्य क्षेत्र में अपर्याप्त बादर तेजस्कायिक रूप से उत्पन्न होने के योग्य हुआ 'से गं भंते ! कइसमइएणं विग्गहेणं उबवज्जेज्जा' तो हे भदन्त ! वह वहां कितने समयवाले विग्रह से उत्पन्न होता है ? हे गौतम ! 'सेस तं चेय' पृथिवीकायिकों में उत्पत्ति होने के विषय में जो उत्तर दिया गया है वही उत्तर यहां पर भी समझना चाहिये अर्थात् वह वहाँ एक समयवाले विग्रह से भी उत्पन्न होता है दो समय वाले विग्रह से भी उत्पन्न होता हैं और तीन समयवाले विग्रह से भी उत्पन्न होता है । 'एवं पज्जत्त बायरतेउक्काइयत्त.ए उवधाएयवो' इसी प्रकार से यहां ऐसा भी कह लेना चाहिये कि हे भदन्त ! कोई अपर्याप्तक सूक्ष्म पृथिवीकायिक जीव इस रत्नप्रभा पृथिवी के पूर्व चरमान्त में मरा मानमा पृथ्वीना पू य२मान्तमा भरपा भने 'समोहणित्ता जे भविए मणुस्सखेत्ते अपजत्त बायरते उकाइयात्ताए उवव जित्तए' मने भरीने ते मनुष्यક્ષેત્રમાં અપર્યાપ્ત બાદર તેજસ્કાયિકપણાથી ઉત્પન્ન થવાને ચોગ્ય થયેલ હોય तो 'से णभंते ! कइ समइएण विगहेण उबवज्जेजा' । सन् ते त्यां કેટલા સમયવાળી વિગ્રહગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ४७ छ - गौतम ! 'सेसचेव' पृथयम पन्न वाना समां જે પ્રમાણેનો ઉત્તર કહે છે, તે જ પ્રમાણેનો ઉત્તર અહિયાં પણ સમજવો. અર્થાત તે ત્યાં એક સમયવાળી વિગ્રહગતિથી પણ ઉત્પન થાય છે, બે સમય. વાળી વિગ્રહગતિથી પણ ઉત્પન થાય છે, અને ત્રણ સમયવાળીવિગ્રહ ગતિથી ५ ५न्न थाय छ, 'एवं पज्जत्तबायरते उकाइयात्ताए उववाए यव्वो' से प्रभाव
અહિયાં એવું પણ કહેવું જોઈએ. કે-હે ભગવન કોઈ અપર્યાપ્તક સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક જીવ આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પૂર્વ ચરમાતમાં મરણ પામેલ હોય
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭