________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०३१ उ. ३०१ नीललेश्याश्रित नै उत्पातादिकम् १९१
"
कामभायां कार पृथिव्यां भवतीति वालुकाममायां ये जीवा उत्पद्यन्ते सेवामेवात्र उत्पादो वक्तव्य रते जीवा असंज्ञि सरीसृपवर्जिता भवन्तीति । कृष्णलेश्य क्षुल्लककुतयुग्मजीवानां व्युत्क्रान्त्या व्युत्क्रान्तिपदं मज्ञापनायाः पठे पदम् तस्यानुस | रेणोपपातः कथित इह तु बालकामभायामिबोपपातः कथित एतदेवोभयो वैलक्षण्यं भवतीति । 'सेसं तं चेव' शेषमुपपातातिरिक्तं सर्व परिमाणादिकं तदेव कृष्णलेश्य क्षुल्लक कुन युग्मजीववदेव ज्ञातव्यमिति । 'बालुव मापुढवी नीटलेस्स खुड्डाग कडजुम्मनेरहया एवं चेत्र' बालुकाममापृथिवी मीलय सुल्लक कृतयुग्मनैरयिका एवमेव वालुकाममाश्रित नीललेश्य कृतयुग्मनारकाणामपि वक्तव्यता औधिकनीकलेश्य कृतयुग्मनार कव देव ज्ञातव्याः । ' एवं पंकष्पमाए वि धूमप्पभाए वि' एवमेव यथा बालुकाममाश्रित नीललेश्य नीललेश्या तृतीय नारकपृथिवी वालुका आदि में होती है इसलिये बालुकाप्रभा में जो जीव उत्पन्न होते हैं। उनका ही यहाँ उत्पाद कहना चाहिये यहां असंज्ञी और सरीसृप ये जीव उत्पन्न नहीं होते हैं इनके सिवाय बाकी के जीव उत्पन्न होते हैं । कृष्णलेइयावाले क्षुल्लक कृतयुग्मराशि संपन्न जीवों का प्रज्ञापना के छठा व्युत्क्रान्ति पद में धूमप्रभा पृथिवी के कथन अनुसार उत्पात कहा गया है। परन्तु यहां बालुकाप्रभा के अनुसार उपपात कहा गया है । यही दोनों में विलक्षणता है। 'सेस' तं चेव' उपपात से अतिरिक्त और सब परिमाण आदि का कथन कृष्णलेश्यावाले क्षुल्लक कृतयुग्म जीवों के जैसा ही है। 'बालुवा भापुढवी नीललेस्स खुड्डु (गकडजुम्म नेरइया एवं चेव' बालुका प्रभाश्रित नीललेइयावाले कृतयुग्म राशि
અહિયાં નીલલેસ્યાપદ યુક્ત તે કથન કહેવાનુ` છે. આ નીલલેશ્યા ત્રીજી નારક પૃથ્વીવાલુકા પ્રભામાં હાય છે. તેથી વાલુકાપ્રભામાં જે જીવા ઉત્પન્ન થાય છે, તેઓના જ ઉત્પાત અહિયાં કહેવા જોઇએ. અહિયાં અસ’ની, સરીસૃપ (સર્પ) અને સિંહ આ જીવા ઉત્પન્ન થતા નથી. આમના શિવાય બાકીના જીવા ઉત્પન્ન થાય છે. કૃષ્ણવેશ્યાવાળા ક્ષુલ્લક મૃતયુગ્મવાળા જીવાના ઉત્પાદ પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના છઠ્ઠા યુતિ પટ્ટમાં હ્યો છે. પરંતુ અહિયાં વાલુકાપ્રભામાં કહ્ય! પ્રમાણે ઉપપાત કહેલ છે. આજ તે કથન કરતાં આ કથનમાં વિશેષ पालु छे. 'सेस' त' चेव' उपपातना उथन शिवाय माडीना परिणाम विगेरे સંબંધી કથન કૃષ્ણલેશ્યાવાળા ક્ષુલ્લક મૃતયુગ્મ જીવાના કથન પ્રમાણે જ છે, 'वालुयत्पभा पुढवी नीललेक्स खुड्डागकडजुम्मनेरइया एवं चेव' वालुकाप्रला યુક્ત નીલલેશ્યાવાળા કૃતયુગ્મરાશી પ્રમાણુ યુક્ત નારકેાનુ` કથન પશુ કૃષ્ણ सेश्यावाणा द्रुतयुग्भ राशीप्रमाशवाणी नारहीना उथन प्रमाणे ४ थे. 'एव' पंक
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
