________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०३० उ.२ स०१ कृष्णलेश्याश्रित नै. उत्पातादिकम् १७९ _ 'कण्हलेस्स खुड्डागकडजुम्मनेरइया णं भंते ! को उववज्जंति' कृष्ण लेश्य क्षुल्लककृतयुग्मनेरयिकाः खल भदन्त ! कुतः कस्मात् स्थानविशेषादागत्य नारकावासे उत्पद्यन्ते ? इति प्रश्नः, उत्तरमाह-एवं चेव' इत्यादि, एवं चेव जहा ओहिओ गमो' एवमेव यथा आधिको गमः औधिकगमवत् एतच्छतकीय प्रथमोद्देशकक्षुल्लककृतयुग्मनारकमूत्रादेव कृष्णलेश्यक्षुल्लक नारकस्यापि उत्पा. दादिकं वक्तव्यम, तथाहि-न नारकेभ्य आगत्योत्पधन्ते कृष्णलेश्यक्षुल्लक कृतयुग्मनारकाः किन्तु तिर्यग्योनिकेभ्य आगत्य गर्भन मनुष्येभ्यश्चागत्योत्पद्यन्ते इति । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कथं शीघ्रा गतिः कथं शीघ्रो गतिविषयः प्रज्ञ. ___कण्हलेस्स खुड्डाग कडजुम्म नेरइयाण भंते ! को उववज्जंति' हे भदन्त ! क्षुद्र कृतयुग्मराशि प्रमाण कृष्णलेश्यावाले नैरयिक कहां से आकर के नरकावास में उत्पन्न होते हैं ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं'एवं चेव जहा ओहिओ गमो' हे गौतम ! जैसा विचार इस शतक के प्रथम उद्देशक में क्षुल्लक कृतयुग्म नारक के सूत्र में किया गया है वैसा ही विचार कृष्णलेश्यावाले क्षुल्लक कृतयुग्म नारक के उत्पाद आदि का भी करना चाहिये । जैसे-कृष्णलेश्यावाले क्षुल्लक कृतयुग्म नारक नैरयिकों में से आकर के नरकावास में उत्पन्न नहीं होते हैं । और न देवों में से आकर के उत्पन्न होते हैं किन्तु वे पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकों में से आकर के उत्पन्न होते हैं और गर्भज मनुष्यों में से आकर के उत्पन्न होते हैं। हे भदन्त ! उन नारक जीवों की गति कैसी तीव्र होती है? और कैसा उस तीव्र गति का विषय होता है ? हे गौतम ! जैसे कोई
'कण्हलेस्स खुड्डागकडजुम्मनेरइया णं भाते ! को उववज्जति' के ભગવન શુદ્ર કૃતયુગ્મ રાશી પ્રમાણુ કૃણવેશ્યાવાળા નૈરયિકે કયાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે
चेव जहा ओहिओ गमो' गौतम! मा शतना परसा शामा २ પ્રમાણેને વિચાર શુકલક કૃતયુગ્મ નારકના સૂત્રમાં કરવામાં આવ્યું છે. એજ પ્રમાણેને વિચાર કૃષ્ણલેશ્યાવાળા શુકલક કૃતયુમ નારકના ઉત્પાદ વિગેરેના સંબંધમાં પણ કહેવા જોઈએ. જેમ કે-કૃષ્ણલેશ્યાવાળા મુલક કૃતયુગ્મ નારક નરયિકમાંથી આવીને નરકાવાસમાં ઉત્પન્ન થતા નથી. તથા દેવમાંથી આવીને પણ તેઓ ઉત્પન્ન થતા નથી. પરંતુ તેઓ પંચેન્દ્રિયતિર્યંચ નિકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે. તથા ગર્ભજ મનુષ્યોમાંથી આવીને ઉત્પન થાય છે. હે ભગવન તે નારક જીવની ગતિ કેવી તીવ્ર હોય છે? અને તે તીવ્ર ગતિને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
