________________
भगवतीसूत्रे नारकाः खलु भदन्त ! कुतः-कस्मात्स्थानविशेषादागत्य रत्नमभापृथिव्यां समु. स्पद्यन्ते ? इति प्रश्न:, भगवानाह-एवं जहा' इत्यादि, एवं जहा ओहिय नेरइयाणं वत्तवया सच्चेव रयणप्पभाए वि भाणियन्या' एवं यथा औधिकनारकाणां वक्तव्यता कथिता सैव सर्वापि वक्तव्यता इहापि रत्नप्रभा पृथिवीनारकाणामपि भणितव्या, कियत्पर्यन्तमौधिकनारकीया वक्तव्यता भणितव्या तत्राह-'जाव' इत्यादि, 'जाव नो परप्पगेण उववज्जति' यावत् नो परमयोगेणोत्पधन्ते एत. त्पर्यन्तम् तथाहि-रत्नप्रभा क्षुल्लक कृतयुग्मनारकाः खलु मदन्त ! कुत उत्पधन्ते पृथिवी के नैरयिक कहां से आकर के उत्पन्न होते है ? अर्थात् रत्नप्रभा पृथवी में किस स्थान से आकरके जीव नारकनी पर्याय से उत्पन्न होता है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'एवं जहा ओहिय नेरइयाणं धत्तव्यया सच्चेव रयणप्पभाए पुढवीए वि भाणियव्वा' हे गौतम ! जैसी सामान्य नैरयिकों के सम्बन्ध में वक्तव्यता कही गई है वही वक्तव्यता रत्नप्रभा पृथवी के नैरयिकों के सम्बन्ध में भी कहनी चाहिये । और यही वक्तव्यता 'जाव नो परपओगेण उववज्जति' यावत् वे परप्रयोग से उत्पन्न नहीं होते हैं 'यहां तक के प्रकरण तक कहनी चाहिये । अर्थात्-'रत्नप्रभा पृथिवी के क्षुल्लक कृतयुग्मराशि प्रमाण नारक हे भदन्त ! किस स्थान से आकर के उत्पन्न होते हैं ? क्या नैरपिकों में से आकर के उत्पन्न होते हैं? या नियंग्योनिकों में से आकर के उत्पन्न होते हैं ? या मनुष्यों में से या देवों में से आकर उत्पन्न હે ભગવન શુદ્ર કૃતયુગ્મ રાશી પ્રમાણવાળી આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકો કયાંથી આવીને ઉપન થાય છે? અર્થાત્ રત્નપભા પૃથ્વીમાં જીવ કયા સ્થાનથી આવીને નારકની પર્યાયથી ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી
छ-'एवं जहा ओहिय नेरइयाणं वत्तव्वया सच्चेच रयणप्पभाए पुढवीए वि भाणियठवा' हे गौतम ! सामान्य यिनी समयमा प्रमाणे ४थन ४२. વામાં આવ્યું છે, એજ પ્રમાણેનું કથન રતનપ્રભા પૃથ્વીના નારકોના સંબંધમાં पर उ नसे सने २४ ४थन 'जाव नो परप्पओगेण उबवज्जति' यावत् તેઓ પરપ્રયાગથી ઉત્પન્ન થતા નથી. આ કથન સુધીનું તે પ્રકરણ કહેવું જોઈએ. અર્થાત્ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના ક્ષુલ્લક કૃતયુ મરાશિ પ્રમાણ નારક છે ભગવન કયા સ્થાનથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? શું તેઓ નૈરયિકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? અથવા તિર્યંન્ચ નિમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા મનુષ્યમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા દેમાંથી
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭