________________
-
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०३१ उ.१ सू०१ चतुर्युग्मनिरूपणम् १५९ भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'चत्तारि खुड्डा जुम्मा पभत्ता' चत्वारः क्षुदा युग्माः प्रज्ञप्ताः 'तं जहा' तद्यथा 'कडजुम्में' कृतयुग्म नामको राशिविशेषः । 'तेयोए' योजः 'दावरजुम्मे द्वापरयुग्मः 'कलियोए' कल्योजः । 'से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ' तत्केनार्थेन भदन्त ! एवमुपते 'चत्तारि खुड्डा जुम्मा पन्नत्ता' चत्वारः क्षुद्रा युग्माः मज्ञप्ताः 'तं जहा' तद्यथा 'कडजुम्मे जाब कलिभोगे' कृतयुग्मो यावत् कल्योजा, अत्र यावत्पदेन योज द्वापरयुग्मयोः संग्रहः, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'जे णं रासी चउक्कएणं अवहारेणं अबहीरमाणे चउपज्जवसिए' यः खलु राशिः समुदायः चतुष्केणापहारेण चतुःसंख्षया विभज्यमानः चतुःपर्यवसितः चतुरवशिष्टो भवेत् ‘से तं खुड्डागकड जुम्मे' स एषः क्षुल्लककृतयुग्मः 'जे णं रासी चउक्केण अवहारेणं अबहीरमाणे ति पज्जवसिए सेत्तं खुड्डाग आदि संख्यावाली राशि क्षुल्लक कृतयुग्म है । उनर में प्रभुत्री कहते हैं-'गोयमा! चत्तारि खुड्डा जुम्मा पन्नत्ता' हे गौतम! क्षुद्रयुग्मराशि चार प्रकार की कही गई है-'त जहा' जैसे-कडजुम्मे' 'कृत. युग्म 'तेयोए' व्योज 'दावर जुम्मे' द्वापरयुग्म, 'कलियोए' और कल्योज, 'से केणट्टेणं भंते ! एवं बुच्चा चत्तारि खुड्डा जुम्मा पण्णत्ता' हे भदन्त ! ऐसा आप किस कारण से कहते हैं कि क्षुद्रयुग्म चार प्रकार के कहे गये हैं ? और वे ऐसे आपने बतलाये हैं-कृतयुग्म यावत् कल्योज । यहां यावत् पद से व्योज ओर द्वापरयुग्म का ग्रहण हुमा है। उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा! जे णं रासी चक्कएणं अव. हारेणं अवहीरमाणे चउपज्जवसिए' हे गौतम ! जिपराशि में से चार चार का अपहार करते-करते अन्त में चार बचे रहे ऐसी वह संख्या क्षुद्र कृतयुग्म कही गई है। सा मन उत्तरमा प्रमुश्री ४ छ है-'गोयमा ! चत्तारि खुड्डा जुम्मा पन्नत्ता' 3 गौतम क्षुद्रयुम्भशा यार मानी ४२ छ, 'त जहा' ते । प्रभार छ.-'कडजुम्मे' इतयु२५ 'तेयोए' व्य२४ 'दावरजुम्मे' द्वापरयु२५ ‘कलियोए' भने
या 'सेकेणट्रेणं भंते ! एवं वुच्चइ चत्तारि खुडूडा जुम्मा पण्णत्ता' हे भगवन આપ એવું શા કારણથી કહે છે કે-મુદ્રયુગ્મ ચાર પ્રકારના કહ્યા છે ? અને તે કૃતયુમ જ દ્વાર૫ર અને યાવત કાજ સુધી આપે કયા પ્રમાણે ના डेसा छे. मा प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री छे-'गोयमा ! जे गं रासी चक्कएणं अवहारेणं अवहीरमाणे चउपज्जवसिए' गौतम! २ शशीमा यार यारना अ५ હાર કરતાં કરતા છેવટે ચાર બચે એવી સંખ્યાને સુદ્રકૃતયુગ્મ કહેવામાં આવેલ છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્રઃ ૧૭