________________
૧૮
भगवती सूत्रे
परोपपन्नकेषु अपि 'नेरइयाइओ तहेव निरवसेसं भाणियन्त्र नैरयिकादिको वैमानिकान्तस्तथैव निरवशेषं यथा स्यात् तथा भणितव्यः, हे गौतम! परम्परोपपनका नेरेयिकाः क्रियावादिनोऽपि भवन्ति, अक्रियावादिनोऽपि भवन्ति अज्ञानिकवादिनोऽपि भवन्ति वैनयिकवादिनोऽपि भवन्तीति । सलेश्याः खलु भदन्त ! परम्परोपपन्नारकाः किं क्रियावादिनो यावत् वैनयिकवादिनो भवन्तीति प्रश्नः, हे गौतम! सलेश्याः परम्परोपपन्नका नैरयिकाः क्रियावादिनोऽपि भवन्ति यावद् वैनयिकवादिनोऽपि भरन्तीत्युत्तरम् एवं यावच्छुक्ललेश्याः परम्परोपप
इत्यादिकं सर्व प्रथमोदेशक देव इहापि पठनीयम् एतदभिप्रायेण कथितं निरवशेषं भणितव्यमिति । 'तहेव तिदंडगसंगहिओ' तथैव प्रथमोद्देशक्रवदेव उद्देसओ तहेव पर परोषवन्नएस वि' हे गौतम! जैसा औधिक उद्देशक में कहा गया है उसी प्रकार से परंपरोपपन्नकों के सम्बन्ध में भी 'नेरइयाइओ तहेव निरवसेसं भाणियव्वं' नैरयित्त से लेकर वैमानिक तक का समस्त कथन यहाँ पर करना चाहिये तथा च-परम्परोपपन्नक नैरधिक क्रियावादी भी होते हैं, अक्रियावादी भी होते हैं. अज्ञानिकवादी भी होते हैं और वैनयिकवादी भी होते हैं। इसी प्रकार से 'हे भदन्त ! जो सलेइय परम्परोपपत्रक नैरयिक हैं वे क्या क्रियावादी यावत् वैनयिकवादी होते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में भी 'हे गौतम! सलेश्य परम्परोपपन्नक नैरयिक क्रियावादी भी होते हैं और यावत् वैनयिकवादी भी होते हैं ऐसा उत्तर यहां समझना चाहिये इत्यादि समस्त कथन प्रथम उद्देशक के जैसे यहां कहना चाहिये इसी अभिप्राय से 'निरवसेसं भाणियन्वं' જે પ્રમાણેનુ કથન કયુ છે, એજ પ્રમાણે પર પરાપપન્નક નૈયિકાના સ’અંધમાં 'रइयाइओ तहेव निरवसेस भाणियन्त्रं' नेरयिस्थी बहने वैमानिः सुधीनु સઘળું કથન અહિયાં સમજી લેવુ'. તે આ પ્રમાણે છે.-પર પરપપન્નક નૈયિક ક્રિયાવાદી પણ હાય છે. અક્રિયાવાદી પણ હોય છે. અજ્ઞાનવાદી પશુ હોય છે, અને નૈનિયકવાદી પણ હોય છે. એજ પ્રમાણે હે ભગવન્ જે લેમ્પાવાળા પરંપરાપપન્નક નૈરિયા છે, તેઓ શુ' ક્રિયાવાદી હોય છે ? યાવત્ વૈયિકવાદી હોય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પણ હૈ ગૌતમ લેસ્યાવાળા પર પરોપપન્નક નૈરયિક ક્રિયાવાદી પણ હાય છે, અને યાવતુ નૈનિયકવાદી પણ હાય છે. આ પ્રમાણે સમજવું. એજ પ્રમાણે યાવત્ શુકલ લેસ્યાવાળા પર પાપપન્નક નેરયિકા પણ ક્રિયાવાદી હાય છે, અને યાવત્ નૈનિયકવાદી પણ હાય છે.
આ પ્રમાણેનું સઘળુ કથન પડેલા ઉદ્દેશામાં કહ્યા પ્રમાણે અહિયાં સમજશું, भान अलिप्रायथी 'निरवसेस भाणियव्व' मा प्रभानो सूत्रपाठ उडेल हे.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
