________________
प्रमेयचन्द्रिका रीका श०३० ३.१ सू०३ मे० आयुष्कर्मबन्धनिरूपणम् १११ विधमपि आयुष्क प्रकुर्वन्तीति भावः । 'जहा ओहिया तहा सलेम्सा वि' यथा औधिकाः सामान्यतियग्योनिकजीवा आयुष्क बध्नन्ति तथैव तेनैव प्रकारेण सवेश्याः पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिका अपि आयुष्क बध्नन्ति, अयं भावः-क्रियावादिपश्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाः केवलं वैमानिकदेवायुष्कमेव वध्नन्ति, तथा शेषाः सम. वसरणत्रयवन्तस्तियपश्चन्द्रिया चत्वार्यपि नरकाधायूंषि बध्नन्ति । 'कण्हलेस्सा ण भंते ! किरियावाई पंचेंदियतिरिक्खजोणिया' कृष्णलेश्या खल भदन्त ! क्रियावादिनः पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाः किं नेरइयाउयं पुच्छा' कि नरयिकायुष्कं कुर्वन्ति मनुष्यायुष्क वा कुर्वन्ति देगयुष्क वा कुर्वन्तीति प्रश्नः पृच्छया संगृह्यते। भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! कायु का भी वे बंध करते हैं, तिर्य गायु का भी वे बंध करते हैं, मनुष्यायु का भी वे बंध करते हैं और देवायु का भी वे बन्ध करते हैं 'जहा ओहिया तहा सलेस्सा वि' जैसे सामान्य तिर्यग्योनिक जीव आयुष्क कर्म का बन्ध करते हैं उसी प्रकार से सलेश्य पश्चेन्द्रिय तियंग्योनिक जीव भी आयुष्क कर्म का धन्ध करते हैं, अर्थात् क्रियावादी पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक मात्र वैमानिक देवायुका बन्ध करते हैं और शेष तीन समवसरणवाले तिर्यच पंचेन्द्रिय चारों गतिका आयु बांधते हैं। 'कण्हलेस्सा णं भंते ! किरियावाई पंचिंदियतिरिक्खजोणिया' हे भदन्त ! कृष्णलेश्यावाले क्रियावादी जो पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनिक जीव हैं-वे क्या 'नेरइयाउयं पकरेंति पुच्छा' नैरयिकायु का बन्ध करते हैं ? या तिर्यगायुका बन्ध करते हैं ? या मनुष्यायु का बन्ध करते हैं ? या देवायु का बन्ध करते हैं ? उत्तर में प्रभुश्री कहते પ્રકારના આયુષ્યને બંધ કરે છે. તેઓ નારકેના આયુષ્યને પણ બંધ કરે છે, તિય ચઆયુને પણ તેઓ બંધ કરે છે. મનુષ્ય આયુનો પણ બંધ કરે છે. અને व मायुनो ५६ मध ४रे छे. 'जहा ओहिया तहा सलेस्सा वि'२ शत सामान्य જી આયુષ્ય કર્મને બંધ કરે છે. એ જ પ્રમાણે વેશ્યાવાળા પંચેન્દ્રિયતિયચ
નિ જીવે પણ નારકના આયુને બંધ કરે છે. તેઓ તિયચ આયુને બંધ કરતા નથી. પરંતુ તેઓ મનુષ્ય આયુને બંધ કરે છે. અને દેવ ભવના આયુષ્યને मध ४२ छ, 'कण्हलेस्सा ण भंते! किरियावाई पंचिंदियतिरिक्खजोणिया' હે ભગવદ્ કૃષ્ણલેશ્યાવાળા ક્રિયાવાદી જે પંચેન્દ્રિયતિયચનિક જીવે છે. ते। शु 'कि नेरइयाउय' पकरें ति पुच्छा' नरयि मायुनोमध ४२ छ? અથવા તિર્યંચ આયુને બંધ કરે છે ? અથવા મનુષ્ય આયુને બંધ કરે છે ! અથવા દેવ આયુને બંધ કરે છે. ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૭
