________________
५३२
मगपतीस्त्रे मोहलक्षण पापकर्मणः क्षय उपशमो वा नास्तीत्येवमन्त्यद्वयाभावः द्वितीयस्तु तस्य संभवति कृष्णादिलेश्यावतो जीवस्य कालान्तरे क्षपकत्वप्राप्तौ न बन्धनं करिष्यतीत्येतस्य भङ्गस्य संभवादिति । एवं जाव पम्हलेस्से' एवं कृष्णलेश्या: युक्त जीव इव यावत् पद्मलेश्याविशिष्टजीवपर्यन्तं सर्वत्र ज्ञातव्यम् अत्र यावत्पदेन नीलादिलेश्यात्रयाणां सङ्ग्रहो भवतीति । 'समत्थपढमवितियभंगा' सर्वत्र प्रथमद्वितीयमङ्गौ कृष्णलेश्यादारभ्य पद्मलेश्यजीवपर्यन्तं प्रथमद्वितीयावेव भङ्गो ज्ञातव्यो आधयोरेव द्वयोभङ्गयोः संभवादिति । 'सुक्कलेस्से जहा सलेस्से तहेव चउ. भंगो' शुक्ललेश्यो यथा सलेश्य स्तथैव तत्र चतुर्भङ्गः यथा सलेश्यजीवानां चत्वारो भङ्गाः कथिताः, तेनैव रूपेण शुक्ललेश्यस्यापि चत्वारो भङ्गा वक्तव्याः, यस्मात् कि उसको वर्तमान काल में मोह रूप पापकर्म का क्षय वा उपशम नहीं होता है। इसलिये आगे के दो भंग-३ तीसरा और ४ चौथा--नहीं होते हैं। द्वितीय भंग उसके इसलिये संभावित होता है कि कृष्णादि लेश्यावाले जीव को कालान्तर में क्षपकत्व की प्राप्ति होने पर उसे पाप कर्म का बन्ध नहीं होगा। 'एवं जाव पम्हलेस्से' कृष्णलेश्या वाले जीव के जैसे ही यावत् पद्मलेश्या वाले जीव तक ऐसा ही कथन जानना चाहिये, अतः इस कथन के अनुसार 'सम्वत्थ पढमबितिय भंगा' कृष्णालेश्यावाले जीव से लगाकर पद्मलेश्यावाले जीव तक सर्वत्र प्रथम और द्वितीय ये दो भंग ही होते हैं । 'सुक्कलेस्से जहा सलेस्से तहेव चउ भंगो' शुक्ललेश्यावाले जीव में सामान्यलेश्यावाले जीव के जैसे चार भंग होते हैं-ऐसा जानना चाहिये, क्योंकि
આ બે ભંગ જ હોય છે. કારણ કે–તેને વર્તમાન કાળમાં મોહરૂપ પાપ કર્મનો ક્ષય અથવા ઉપશમ થતું નથી. તેથી પછીના બે ભંગ એટલે કે ત્રીજે અને ચોથા એ બે ભંગ થતા નથી.
બીજો ભંગ તેને સંભવિત થવાનું કારણ એ છે કે-કૃષ્ણ વિગેરે લેશ્યાવાળા જીવને કાલા-તરમાં લપકપણાની પ્રાપ્તિ થાય ત્યારે તેને પાપ भनी म थत नथी. 'एवं जाव पम्हलेस्से' वेश्यावा ना थन પ્રમાણે જ યાવત્ પલેશ્યાવાળા જીવના કથન પર્યન્ત આ પ્રમાણેનું જ કથન सभा तथा ॥ ४थन प्रमाण-'सव्वत्थ पढमबितियभंगा' दृश्यावाणा જીવથી લઈને પલેશ્યાવાળા જીવ સુધી બધે જ પહેલો અને બીજે આ બે भो। ४ थाय छे. 'सुक्कलेरसे जहा सलेस्से तहेव चउभंगो' शुसवेश्यावाणा જીવમાં સામાન્ય વેશ્યાવાળા જીવના કથન પ્રમાણે ચાર ભંગ થાય છે. તેમ સમજવું. કેમકે-શુકલ લેસ્યાવાળા જીવમાં પાપકર્મનું અખંધકપણું પણ છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
