________________
प्रमेषचन्द्रिका टीका श०२५ उ.७ सू०११ ध्यानस्वरूपनिरूपणम् ४३ तं कसायविउसग्गे कसायविउसग्गे चउविहे पन्नत्ते, तं जहा कोहविउसग्गे१, माणविउसग्गे२, मायाविउसग्गे३, लोभविउसग्गेट। से तं कसायविउसग्गे। से किं तं संसारविउसग्गे? संसारविउसग्गे चउविहे पन्नत्ते तं जहा-नेरइयसंसारविजसग्गे१, जाव देव संसारविउसग्गे४ । से तं संसारविउसग्गे । से किं तं कम्मवि उलगे, कम्मविउसग्गे अट्रविहे पन्नत्ते तं जहा णाणावरणीय कम्मविउस्सग्गे जाव अंतराइय कम्मविउस्लग्गे से तं कम्मविउ सग्गे से तं भावविउसग्गे से तं अभितरए तवे । सेवं भंते! सेवं भंते त्ति ॥सू०११॥
पणवीसइमे सए सत्तमो उद्देसो समत्तो ॥२५-७॥ छाया-अथ कि तद् ध्यानम् ध्यानं चतुर्विध पक्षप्तम् तद्यथा-आतं ध्या नम् १, रौद्रं ध्यानम् २, धर्म ध्यानम् ३, शुक्लं ध्यानम् ४ । आत्त ध्यानं चतुविधं प्रज्ञप्तम्-अमनोज्ञसंपयोगसंपयुक्त स्तस्य विषयोगसत्समन्वागतथापि भवति १, मनोज्ञसंपयोगसंप्रयुक्तस्तस्याविषयोगसत्समन्वागतचापि भवति २, आतङ्कसंपयोगसंघयुक्तस्तस्य विप्रयोगसन् समन्वागतचापि भवति ३, परिसेवित. कामभोगसंप्रयोगसंपयुक्तस्तस्याविप्रयोगसत समन्वागतश्चापि भवति ४ । आत. स्य खलु ध्यानस्य चत्वारि लक्षणानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-'क्रन्दनता१ शोचनतारतेपनता३, परिदेवनता४। रौद्रं ध्यानम् चतुर्विध प्रज्ञप्तम् तद्यथा-हिंसानुबन्धि १, मृषानुवन्धिर, स्तेयानुबन्धि३, संरक्षणानुबन्धि ४ । रौद्रस्य खलु ध्यानस्य चत्वारि लक्षणानि प्रज्ञप्तानि तद्यथा अवसन्नदोप:१, बहुलदोषः२, अज्ञानदोषः३, आमरणान्तदोषः ४ । धर्म पानं चतुर्विधं चतुष्पत्यवतारं प्राप्तम् तद्यथा-आशाविचय:१, अपायविचय:२, विषाकविचयः३, संस्थानषिचयः४, । धर्मस्य खल चत्वारि लक्षणानि प्रज्ञप्तानि, तपथा-आज्ञारुनिा१, निसर्गरुचिः२, सूत्ररुचिार, अवगाढरुचिः४। धर्मस्य खलु ध्यानस्य चत्वारि आलम्बनानि प्राप्तानि, तधया वाचना१, परिपृच्छना२, परिवर्तना३, धर्मकथा ४ । धर्मस्य खलु ध्यानस्य चतस्रोऽनुप्रेक्षाः यज्ञप्ताः, तद्यथा-एकत्वानुप्रेक्षा १, अनित्यानुपेक्षा२, अशरणानुप्रेक्षा३, संसारानुप्रेक्षा४ । शुक्लं ध्यानं चतुर्विधं चतुष्मत्यक्तारं प्रज्ञप्तम् तद्यथा पृथक्त्ववितर्कसविचारि१, एकस्ववितर्काविचारि२, सूक्ष्मक्रियानिवृत्ति३, समुच्छिन्न क्रियाप्रतिपाति ४ : शुक्लस्य खलु ध्यानस्य चत्वारि लक्षणानि प्राप्तानि, तद्यथा-शान्तिः१, मुक्ति:२, आज पम् ३, मार्जवम् ४ । शुक्लस्य खलु ध्यानपय
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
