________________
२८६
भगवती सूत्रे सुहुमसंपराए' एवं सामायिकसंयतव देव यावत सूक्ष्मसंपरायसंयतोऽपि यावत्पदेन छेदोपस्थापनीयपरिहारविशुद्धिकसंयतयोर्ग्रहणं भवति तथा च छेदोपस्थापनीय परिहारविशुद्धिकमूक्ष्म संपरायसंयता भजनया द्वयोनिषु चतुर्षु वा ज्ञानेषु भवेयुरिति भावः । 'अहक्खाय संजयस्स पंचनाणाई भयणाए जहा नाणुद्देसए' यथाख्यातसंयतस्य पञ्चज्ञानानि भजनया भवन्ति यथा ज्ञानोदेश के इह च ज्ञानोदेशक:- अष्टमशतकद्वितीयोदेशकस्य ज्ञानवक्तव्यतार्थमवान्तरप्रकरणम् इहैव भजनया पुनः केवलियथाख्यातसंयतस्य केवलज्ञानम् छदमस्थवीतरागयथाख्यातसंयतस्य द्वे वा ज्ञाने
चाला होगा 'एवं जाव सुमसंपराए' सामायिकसंयत के जैसे यावत् सूक्ष्मसंपरायसंयत भी -दो ज्ञानों वाले अथवा तीन ज्ञानों वाले अथवा चार ज्ञानों वाले हाते हैं। ऐसा जानना चाहिये । यहां यावत्पद से 'छेदोपस्थापनीयसंपत, परिहारविशुद्धिकसंपत' इन दो संयतों का ग्रहण हुआ है। तथा च सामायिकसंयत छेदोपस्थापनीयसंयत' परिहारविशुद्धिक संयत और सूक्ष्मसंपराधिकसंपत ये सब भजना से दो ज्ञानों में अथवा तीन ज्ञानों में अथवा चार ज्ञानों में होते हैं । 'अहक्वायसंजयस्स पंचनाणाई भयणाए जहा नाणुद्दे सए' यथाख्यात संयत के पांच ज्ञान भजना से होते हैं। जैसा कि ज्ञानोदेशक में कहा गया है। यह ज्ञानोद्देशक भगवतीसूत्र के अष्टमशतक के द्वितीय उद्देशक का अवान्तरप्रकरण है इसमें ज्ञान के सम्बन्ध में चर्चा की गई है। जो केवलि यथाख्यात संयत हैं उनके केवल एक केवलज्ञान ही होता है । और जो
ज्ञान से यार ज्ञानावाजा होय छे. 'एवं जाव सुहुमसंपराए' सामायिक સયતના કથન પ્રમાણે યાવત્ સૂક્ષ્મ સ ́પરાય સયત પણ એ જ્ઞાનેાવાળા હાય છે, અથવા ત્રણ જ્ઞાનાવાળા અથવા ચાર જ્ઞાનાવાળા હૈાય છે. તેમ સમજવુ અહિયાં યાવત્ પદથી છેદેપસ્થાપનીય સયત, પરિહાર વિશુદ્ધિક સંયત આ એ સયતા ગ્રહણ કરાયા છે. તથા છેપસ્થાપનીય સંયત, પરિહાર વિશુદ્ધિક સયત અને સૂક્ષ્મ સાંપરાયિક સયત આ સધળા ભજનાથી વિકલ્પથી એ ज्ञानवाणा अथवा त्र ज्ञानवाणा अथवा यार ज्ञानवाणा होय हे 'जहक्वायसंजयस्स पंच नाणाई भयणाए जहा नाणुद्देसए' यथाभ्यात संयंतने પાંચ જ્ઞાન ભજનાથી હાય છે. જેમકે-જ્ઞાનદેશમાં કહેવામાં આવેલ છે. આ જ્ઞાનદ્દેશક આઠમા શતકના બીજા ઉદ્દેશાનુ અવાન્તર પ્રકરણ છે. તેમાં જ્ઞાનના સંધમાં વિચારણા કરવામાં આવેલ છે. જે કૈવલ્લી યથાખ્યાત સયત છે, તેમને કેવળ એક કેવળજ્ઞાન જ ડેાય છે, અને જે છદ્મસ્થ વીતરાગ યથા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
