________________
भगवतीसूत्रे सागरोपममपि, एवमवसपिण्यपि उत्सपिण्यपि । पुद्गलपरिवर्तः पृच्छा, गौतम ! नो संख्येया आवलिकाः, नो असंख्येया आवलिकाः अनन्ता आवलिकाः एवंयावत् सर्वाद्धाः । आनप्राणौ खलु भदन्त ! किं संख्येयाआवलिकाः पृच्छा, गौतम ! स्यात् संख्येया आवलिकाः स्यात् असंख्येया आवलिकाः, स्यात् अनन्ता आवलिका, एवं यावत् शीर्ष पहेलिकाः । पल्योपमानि खलु भदन्त ! पृच्छा गौतम ! नो संख्येया अवलिकाः स्यात् असंख्येया आवलिकाः स्यात् अनन्ता आवलिकाः। एवं यावदुत्सपिण्यः । पुद्गलपरिवर्ताः खलु पृच्छा-गौतम ! नो संख्येया भावलिकाः, नो असंख्येया आवलिकाः अनन्ता आवलिकाः । स्तोकः खलु भदन्त ! कि संख्येया आनपाणाः असंख्येचाः यथा आवलिकायां वक्तव्यता एवमानप्राणा अपि निरवशेषाः, एवमेतेन गमकेन यावत् शीर्ष पहेलिका भणितव्याः। सागरोपमं खलु भदन्त ! कि संख्येयाः एल्योपमाः पृच्छा-गौतम! संख्येयाः पल्योपमाः, नो असंख्येयाः पल्योपमाः, नो अनन्ताः पल्योपमाः ! एवमव सर्पिण्यामपि-उत्सपिण्यामपि । पुद्गलपरिवर्तः खलु पृच्छा, गौतम ! नो संख्येयाः पल्योपमाः नो असंख्येया पल्योपमाः अनन्ताः पल्योपमा एवं यावत् सर्वाद्धा ॥०१॥
टीका-'काविहा गं भंते ! पज्जवा पन्नत्ता' कतिविधाः-कति प्रकारकाः खलु भदन्त ! पर्यवाः प्रज्ञताः ? पर्यवाः, गुणाः, धर्माः, विशेषा इति पर्याया। भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! 'दुविहा पज्जवा पनत्ता'
पांचवें उद्देशे का प्रारंभचतुर्थ उद्देशक में पुद्गलास्तिकाय आदि का निरूपण किया है सो ये पुदूगलास्तिकाय आदि प्रत्येक अनन्त पर्यायों वाले होते हैं अतः इस पंचम उद्देशक में सूत्रकार अब पर्यायों का निरूपण करते हैं'काविहाणं भंते ! पज्जवा पन्नत्ता' इत्यादि सूत्र १॥
टीकार्थ-गौतमस्वामी ने प्रभुश्री से ऐसा पूछा है-'कविता णं भंते ! पजवा पन्नत्ता' हे भदन्त ! पर्यायें कितने प्रकार की कही गई है ?
पायमा शान प्रारमચોથા ઉદેશામાં પુદ્ગલાસ્તિકાય વિગેરેનું નિરૂપણુસૂત્રકારે કર્યું છે. આ પુદગલાસ્તિકાય વિગેરે પ્રત્યેક અનંત પર્યાવાળા હોય છે જેથી આ પાંચમા ઉદ્દેશામાં સૂત્રકાર પર્યાનું નિરૂપણ કરે છે.– 'कइविहा णं भंते ! पजवा पन्नत्ता' त्यादि
टा-श्रीगौतम स्वामी प्रभुश्रीन पूछयुछे-“कइविहा गं भंते ! पन्जवा पन्नता' 3 मवान पयायो । प्रारना ॥ छ १ मा प्रक्षना
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
