________________
१०४
भगवतीस्त्रे 'णो ओसरिरणी णो उस्मप्पिणीकाले होज्जा' नो अवसर्पिणी नो उत्मर्पिणीकाले भवेत् सामान्यतः कालत्रिविधो भवति अवसर्पिणीकाला उत्सर्पिणीकाळ नो अवसर्पिणी नो उत्सर्पिणीकालश्च तत्र भरतैरवतक्षेत्रेषु आयौ द्वौ अवसर्पिणी, उत्सर्पिणी. कालौ भवतः, तथा तृतीयः कालो नो अबसपिणी नो उत्सर्पिणी नामकः महाविदेहहैमवतादिक्षेत्रेषु भवतीति तन कस्मिन्काले कुत्रक्षेत्रे पुलाको जायते इति प्रश्ना, भगवानाह-गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! 'ओसप्पिणीकाले वा होज्जा' अवसर्पिणीकाले वा भवेत् पुलाकः, 'उस्सप्पिणी काले वा होज्जा' उत्सर्पिणीकाले वा भवेत् णो ओसप्पिणी णो उम्सपिणीकाले वा होज्जा' नो अवसर्पिणी नो पुलाक क्या अचर्पिण काल में होता है अथवा उत्सर्पिणीकाल में होता है ? अथवा 'नो ओसपिणी णो उस्सपिणीकाले वा होज्जा' नो अवसर्पिणी नो उत्सर्पिणीकाल में होता है ?सामान्य से काल तीन प्रकार का होता है। अवपिणीकाल, उत्सर्पिणीकोल और नो अवसर्पिणी नो उत्सर्पिणीकाल, इनमें से भरत क्षेत्र और ऐरवत क्षेत्र इन दो क्षेत्रों में आदि के दो अवसर्पिणीकाल और उत्सर्पिणी काल होता हैं । तथा तृतीयकाल नो अवसर्पिणी नो उत्सर्पिणी काल महाविदेह और हैम. वतादि क्षेत्रों में होता है। इसी अभिप्राय से गौतमस्वामी ने प्रभुश्री से ऐसा प्रश्न किया है कि पुलाक साधु किस काल में किल क्षेत्र में उत्पन्न होता है ? इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा ! ओसपिणी काले होज्जा, उस्सप्पिणीकाले वा होज्जा, णो ओसप्पिणी णो उस्सप्पिणी काले वा होज्जा' हे गौतम ! पुलाक अवसर्पिणी काल में
Hi डाय छे ? 3 सवसNिeी मा हाय छ ? अथ! 'नो ओसप्पिणी णो उत्सप्पिणी काले वा होज्जा' ने Safण ने Aqefqeg stomi डाय छे. સામાન્ય પ્રકારથી કાળ ત્રણ પ્રકારનો હોય છે, અવસર્પિણી કાળ, ઉત્સર્પિણી કાળ અને ને અવસર્પિણી ને ઉત્સર્પિણી કાળ તેમાંથી ભરતક્ષેત્ર અને ઐરવતક્ષેત્ર આ બે ક્ષેત્રમાં આદિના બે અવસર્પિણી કાળ અને ઉત્સર્પિણી કાળ હોય છે. તથા ત્રીજે કાળ ને અવસર્પિણી, ને ઉત્સપિરીકાળ-મહાવિદેહ અને હેમવત વિગેરે વિગેરે ક્ષેત્રોમાં હોય છે. એ જ અભિપ્રાયથી શ્રીગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એ પ્રશ્ન કર્યો છે કે--પુલાક સાધુ કયા કાળમાં અને ક્યા ક્ષેત્રમાં ઉત્પન્ન थाय छ ? या प्रश्न उत्तरमा प्रमुश्री गौतमस्वाभान । छ है-'गोयमा ! ओसप्पिणीकाले वा होज्जा, उस्मपिणी काले वा होज्जा णो ओसप्पिणी णो उत्सप्पिणी काले वा होज्जा' 3 गौतम ! Yes ससपिga mi 4g
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
