________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.४ सू०१० क्षेत्रत्वेन पुद्गलनिरूपणम् ८७७ कलिओग०' नो योजनदेशावगाढा भवन्ति ! नो द्वापरयुग्ममदेशावगाढा भवन्ति, न वा कल्योजपदेशावगाढा भवन्तीति । 'विहाणादेसेणं नो कडजुम्मपएसोगाढा नो तेश्रोगपरसोगाढा' विधानादेशेन नो कृतयुग्मप्रदेशावगाढाः, नो योजपदेशावगाढाः, 'दावरजुम्मपएसोगाढा वि कलिओगपएसोगाढा वि' द्वापरयुग्मपदेशावगाढा अपि कल्योजपदेशावगाढा अपि द्विपदेशिकाः स्कन्धा विधानतो भवन्तीति । द्विपदेशिकाः स्कन्धा सामान्यतश्चतुरग्रा एव विधा. नतस्तु द्विपदेशिका ये द्विपदेशावगाढा स्ते द्वापरयुग्माः ये तु एकप्रदेशावगाढास्ते कल्पोजा एव भवन्तीति भावः। 'तिप्परसियाणं पुच्छा' त्रिप्रदेशिकाः खलु भदन्त ! किं कृतयुग्म० योज० द्वापरयुग्म० कल्योज० वेति प्रश्नः भगवानाह-'गोयमा' हे गौतम ! 'ओघादेसेणं कडजुम्मपरसोगाढा ओघादेशेन सामान्यतस्त्रिपदेशिकाः प्रदेशावगाढ नहीं हैं और कल्योजप्रदेशावगाढ नहीं हैं । 'विहाणादेसेणं नो कडजुम्मपएसोंगाढा नो तेोगपएसोगाढा' तथा विशेष से वे समस्त द्विप्रदेशी स्कन्ध न कृतयुग्मप्रदेशावगाढ हैं, न योजप्रदेशा पगाढ है, किन्तु 'दावरजुम्मपएसोगाढा वि, कलिभोगपएसोगाढा वि' छापरयुग्मप्रदेशावगाढ भी हैं और कल्पोजप्रदेशावगाढ भी हैं ? तात्पर्य इसका ऐसा है कि जो लोकाकाश के दो प्रदेशों में विप्रदेशी स्कन्ध आश्रित हैं वे छापरयुग्मप्रदेशावगाढ है और जो लोकाकाश के एक प्रदेश में आश्रित हैं वे कल्योजप्रदेशावगाढ है।
'तिप्पएसियाणं पुच्छा' हे भदन्त ! जो त्रिप्रदेशिक स्कन्ध हैं वे क्या कृतयुग्मप्रदेशावगाढ है ? अथवा योजप्रदेशावगाढ है ? अथवा द्वापरयुग्मपदेशावगाढ है ? अथवा कल्योजप्रदेशावगाढ है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा! हे गौतम ! 'ओघादेसेणं कडजुम्म'विहाणादेसेणं कड़जुम्मपएसोगाढा नो तेओगपएशोगाढा' तथा विपनायी સઘળા બે પ્રદેશવાળા કંધે કૃતયુમ પ્રદેશાવગાઢ નથી. તેમ જ પ્રદે. शामा ५९ नथी. परंतु 'दावरजुम्मपएसोगाढा वि, कलिओगपएसोगाढा वि' તે દ્વાપરયુગ્મપ્રદેશાવગાઢ પણ છે. અને કાજ પ્રદેશાવગાઢ પણ છે. આનું તાત્પર્ય એ છે કે-જે કાકાશના બે પ્રદેશમાં બે પ્રદેશવાળો અંધ આશ્રય કરીને રહેલ છે. તે દ્વાપરયુબ પ્રદેશાવગાઢ છે. અને કાકાશના એક પ્રદેશમાં આશ્રય કરીને રહેલ છે, તે કલ્યાજ પ્રદેશ વગાઢ છે. ___'तिपएसिया णं पुच्छा' 3 भगवन् प्रशारे २४ । छ, a શું કૃતયુગ્મ પ્રદેશાવગાઢ છે? અથવા જ પ્રદેશાવગાઢ છે? અથવા વાપરયુગ્મ પ્રદેશાવગાઢ છે? કે કાજ પ્રદેશાવમાઢ છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૫
