________________
<
भगवतीसत्रे
संख्यायां चतुर्भिरवहारे द्वौ शिष्ये ते अतस्तस्य द्वापरयुग्म इति नाम, त्रयोदशसंख्यायां चतुर्भिरपहारे एक एव शिष्यते अतस्तस्य कल्योज इति नाम भवति । अयमेवाष्टादशशतकीय चतुर्थोदेशकस्याऽऽशयः । कियत्पर्यन्तमष्टादशशतकीय चतुर्थीदेशकप्रकरणं ज्ञातव्यं तत्राह - 'जाव' इत्यादि । 'जाव से तेणद्वेगं गोयमा ! एवं बुक' बाबत तद - तेनाऽर्थेन गौतम । एवमुच्यते एतत्पर्यन्तमेव वक्तव्यम् । 'नेरइयाणं भंते! कइ जुम्मा पन्नता' नैरयिकाणां भदन्त । कतियुग्माः प्रज्ञताः ? इति प्रश्नः ? भगवानाह - ' गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम! 'चत्तारि जुम्मा इसमें से अन्तमें ३ बचते हैं अतः इस राशि में ज्योज रूपता कही गई
। तथा १४ की संख्या में से ४-४ का अपहार करने पर अन्त में इसमें से दो बचते हैं इसलिये इस राशि को द्वापरयुग्म कहा जाता है और १३ की संख्या में से जब ४-४ का अपहार किया जाता है तब उसमें से अन्त में एक बचता है इसलिये इस संख्या को कल्योज कहा जाता है । यही १८ वे शतक के चतुर्थ उद्देशक का अभिप्राय है । १८ वे शतक के चतुर्थ उद्देशक का प्रकरण यहां 'जाव से तेणद्वेणं गोयमा ! एवं बुच्च' वहाँ के इस सूत्र पाठ तक का ग्रहण किया गया है । इसके आगे का नहीं ।
अब गौतमस्वामी प्रभुश्री से इयाणं भंते ! कइ जुम्मा पन्नता' हे युग्म कहे गये हैं- अर्थात् ये जो कृतयुग्म प्रकट किये गये हैं सो नैरयिको में कितने
पुनः ऐसा पूछते हैं- 'नेरभदन्त ! नैरयिकों में कितने आदि के भेद से चार युग्म युग्म होते हैं ? इसके उत्तर
અન્તમાં તેમાંથી ૩ ત્રણ ખચે છે. તેથી તે રાશિમાં યે.જપણું કહ્યુ છે. ૧૪ ચૌદની સખ્યામાંથી ૪-૪ ના અપહર કરતાં છેવટે તેમાંથી એ અચે છે, તેથી એ રાશિને દ્વાપરયુગ્મ કહેલ છે, અને ૧૩ તેરની સખ્યામાંથી જયારે ૪-૪ ને અપહાર કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેમાંથી છેવટે એક વધે તેથી આ સંખ્યાને કલ્ચાજ કહેલ છે. અઢારમાં શતકના ચેાથા ઉદ્દેશાના मान अभिप्राय छे. मटारभां शताना थोथा उद्देशानुं प्रभु महींयां 'जाव से तेणçणं गोयमा ! एवं वुच्चई' त्यांना या सूत्रपाठ सुधीने या थड કરેલ છે. તેના પછીને પાડે ગ્રહણ કરેલ નથી.
हवे श्री गौतमस्वाभी अनुश्रीने जेवु छे छे - 'नेरइयाणं भंते ! कइ जुम्मा पण्णत्ता' हे भगवन् नैरयि अमां डेंटला युग्मी उद्या हे ? अर्थात् मा કૃતયુગ્મ વિગેરેના ભેદથી ચાર યુગ્મા પ્રગટ કર્યાં છે, તે નૈરયિકામાં કેટલા યુગ્મા હાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ શ્રી ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે'गोमा ! चत्तारि जुम्मा पन्नता' हे गौतम! नैरथि।मां यार युग्भो डेल
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
