________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ. ४ सू०१ परिमाणभेद निरूपणम्
प्रतीत्य- तत्तेनार्थेन - तदेव । द्वीन्द्रियाणां यथा-नैरयिकाणाम् एवं यावद्-वैमानि कानाम् सिद्धानां यथा वनस्पतिकायिकानाम् ।
७३५
।
कतिविधानि खलु भदन्त ! सर्वद्रव्याणि मज्ञप्तानि ? गौतम ! षडविधानि सर्वद्रव्याणि प्रज्ञप्तानि । तद्यथा-धर्मास्तिकायः अधर्मास्तिकायो यावत् - अद्धा. समयः । धर्मास्तिकायः खलु भदन्त ! द्रव्यार्थतया किं कृतयुग्मो यावत्- कल्योजः ? गौतम ! नो कृतयुग्मो-नो भोजनो द्वापरयुग्मः कल्योजः । एवमधर्मास्तिका atsu - एवमाकाशास्तिकायोऽपि । जीवास्तिकायः खलु भदन्त ! पृच्छा ? गौतम ! कृतयुग्मः, नो व्योजः नो द्वापरयुग्मः नो कल्योजः । पुद्गलास्तिकायः खलु मदन्त ! पृच्छा ? गौतम ! स्यात् - कृतयुग्मः यावत् स्यात् - कल्योजः । अद्धासमयो यथा जीवास्तिकायः । धर्मास्तिकायः खलु भदन्त । प्रदेशार्थतया किं कृतयुग्मः पृच्छा ? गौतम ! कृतयुग्मः नो त्र्योजः नो द्वापरयुग्मः कल्योजः, एवं यावत्-अद्धासमयः एतेषां खलु भदन्त ! धर्मास्तिकायाऽधर्मास्तिकाय यावदद्वासमयानां द्रव्यातया एतेषां खलु - अल्पबहुत्वं यथा बहुवक्तव्यतायाम् तथैव - निरवशेषम् । धर्मास्तिकायः खलु भदन्त ! किमवगाढः - अनवगाढः ? गौतम ! अवगाढो नो अनबगाढ़: । यदि - अवगाढः - किं संख्येयप्रदेशावगाढः - असंख्येयम देशावगाढः -अनन्तप्रदेशावगाढः ? गौतम ! नो संख्येयप्रदेशावगाढः - असंख्येयप्रदेशावगाढः
।
अनन्त देशावगाढः, यदि असंख्येयम देशावगाढः, किं कृतयुग्ममदेशावगाढः पृच्छा ? गौतम ! कृतयुग्मपदेशावगाढः नो योजमदेशावगाढः, नो द्वापरयुग्मप्रदेशावगाढः नो कल्योजप्रदेशावगाढ : । एवमधर्मास्तिकायोऽपि एवमाकाशास्ति कायोsपि । जीवास्तिकायः - पुद्गलास्तिकायः अद्धासमयः एवमेव ।
इयं खलु भदन्त ! रत्नप्रभा पृथिवी किमवगाढा - अनवगाढा - ? यथैवधर्मास्तिकायः एवम् - यावदधः सप्तमी । सौधर्म एवमेत्र, एवं यावत्-ईपत्माग्भारा पृथिवी ॥०१॥
,
चतुर्थ उद्देशे का प्रारंभ
तृतीय उद्देशे में संस्थान आदिकों का परिमाण कहा गया है अब इस चतुर्थ उद्देशे में उस परिमाण के भेद कहे जाने वाले हैं सो इसी सम्बन्ध को लेकर इसका प्रारम्भ हो रहा है-'कइ णं भंते ! जुम्मा पन्नता' इत्यादि सूत्र १ ।
ચેાથા ઉદ્દેશાના પ્રારંભ
ત્રીજા ઉદ્દેશામાં સંસ્થાન વગેરેનું પરિમાણુ કહેલ છે, હવે આ ચેાથા ઉદ્દેશામાં તે પરમાણુના ભેદ્ય કહેવામાં આવશે. આ સંબંધથી આ ચેાથા उद्देशान! आरल थाय छे, 'कइ णं भंते! जुम्मा पत्ता ' त्याहि
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
