________________
Ev
भगवतीसुत्रे
प्राची प्रतीच्यायताः श्रेय इति । 'दाहिणुत्तराययाओवि' दक्षिणोत्तरायता अपि श्रेणयः स्यात् कृतयुग्माः नो व्योजाः स्यादू-द्वापरयुग्मा : नो कल्योजा इति । 'उडूमहाययाओ णं भंते ! पुच्छा ? ऊध आयताः खलु पृच्छा ? हे मदन्त ! आता लोकाकाशश्रेणयः प्रदेशार्थतया कृतयुग्नाः ज्योजाः द्वापरयुग्माः कल्योजा वेति प्रश्नः ? भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! 'कडजु माओ' कृतयुग्माः आयताः श्रेणयः । 'नो तेओयाओ' नो व्योजाः, 'नो दावरजुम्माओ नो कलिओोगाओ' नो द्वापरयुग्माः नो कल्योजाः - ताः श्रेणयो भवन्ति इति । ऊर्ध्वाध आयताः श्रेणयः प्रदेशार्थतया केवलं कृतयुग्माः नतु योजादिप्रदेशरूपा भवन्तीति । अत्रेयं संग्रहगाथा -
कदाचित् वे द्वापरयुग्मरूप हैं, पर कल्पोजरूप नहीं हैं । 'दाहिणुसराययाओ वि' इसी प्रकार से दक्षिण से उत्तर तक जो लम्बी लोकाकाश प्रदेश पक्तिरूप श्रेणियां हैं वे भी कदाचित् कृतयुग्मरूप हैं पर ज्योज रूप नहीं है, कदाचित् वे द्वापयुग्मरूप हैं पर कल्पोजरूर नहीं हैं। 'उड्डू' महाभणं पुच्छा' हे भदन्त ! ऊर्ध्व अधः आयत जो लोकाकाश श्रेणियां हैं वे प्रदेशरूप से क्या कृतयुग्मरूप हैं ? अथवा ज्योतरूप हैं ? अथवा द्वापरयुग्मरूप हैं ? अथवा कल्यो जरूप हैं ? इस गौतम के प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं- 'गोयमा' कडजुम्माओ, नो ते भोषाओ नो दावरजुम्माओ, नो कलिओगाओ' हे गौतम । ऊ अवः आयत जो लोकाकाश श्रेणियां हैं वे प्रदेशरूप से सिर्फ कृतयुग्मरूप हैं योजरूप नहीं हैं द्वापरयुग्मरूप नहीं हैं और न कल्यो जरूष ही हैं। यहां यह होय, परंतु उन ३५ होती नथी, 'दाहिणुत्तराययाओ वि' रीते દક્ષિણથી ઉત્તર સુધીની લાંખી લેાકાકાશ પ્રદેશની ૫ક્તિ રૂપ જે શ્રેણિયા છે, તે પશુ કાઈ વાર કૃતયુગ્મ રૂપ હોય છે, પરંતુ ધેાજરૂપ હોતી નથી. ते हैं।ईवार द्वापरयुग्म ३५ हाय छे. परंतु यो ३५ होती नथी. 'उड़ढ महाययाओ णं पुच्छा' हे भगवन् (५२ नीचे सांगी बोअाश प्रदेशनी શ્રેણિચા છે, તે પ્રદેશપણાથી શુ' કૃતયુગ્મ રૂપ છે ? અથવા યૈજ રૂપ छे ? અથવા દ્વાપરયુગ્મ રૂપ છે? અથવા કલ્ચાજ રૂપ છે ? ગૌતમ સ્વામીના આ प्रश्नमा उत्तरमा प्रभुश्री उडे छे ! - 'गोयमा ! कडजुम्माओ, नो तेओयाओ नो दावरजुम्माओ तो कलि ओगाओ' हे गौतम! उपर नीचे सांगी बेअाश પ્રદેશની જે શ્રેણિયા છે, તે પ્રદેશપણાથી કેવળ કૃતયુગ્મ રૂપ છે. Àાજરૂપ નથી. દ્વાપરયુગ્મ રૂપ નથી તેમ કલ્યાજ રૂપ પણ નથી. આ ખંધમાં આ પ્રમાણેની સંગ્રહ ગાથા છે..
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
