________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१४ उ. २३ ०१ ज्योतिष्केषु जीवानामुत्पत्तिः
४५३
नवरम् अवगाहनाविशेषः - अवगाहनाभेदः तथाहि - 'पढ मेसु तिसु गनरसु' प्रथमेषु agruhg प्राथमिकमत्रये शरीरावगाहनायां वैलक्षण्यं विद्यते, तदेव दर्शयति 'ओगाणा' इत्यादि 'ओगाहणा जहण्जेणं साविरेगाई नत्र धणुसयाई' अवगाहना प्राथमिक गमत्रये जघन्यतः सातिरेकाणि नवधतुःशतानि इयमत्रगाहना विमलवाहनकुल करात् पूर्वकालीन मनुष्यापेक्षयाऽवसे येति, 'उनको सेणं विभि गाउयाई' उत्कर्षेण त्रीणि गव्यूवानि, एतचैकान्तसुननादिकाल माविमनुष्यापेक्षया
अभी कहे गये हैं उसी प्रकार से मनुष्यों के भी सान गमक कह लेना चाहिये । प्रथम के ३ गमक मध्यम के तीन गमकों में से चौथा गमक और अन्त के ३ गमक ये सात गमक यहां कहे गये हैं । सो पहिले जैसा इनका निरूपण किया गया है वैसा ही इनका निरूपण यहां पर भी कर लेना चाहिये । 'नवरं' परन्तु 'ओगाहणा विसेसो' अवगाहना की विशेषता है । - ' पढ मेसु तिस्रु गमएसु' प्रथम के तीन गमकों मेंअर्थात् प्रथम के तीन गमकों में शरीरावगाहना में भेद है - जैसे'ओगाहना जहन्नेणं सातिरेगाई नव धणुसयाई' प्रथम के तीन गम में शरीरावगाहना जघन्य से सातिरेक-कुछ अधिक ९०० नौसौ धनुष की है । यह जघन्य अवगाहना विमलवाहन कुलकर से पूर्व कालीन मनुष्यो की अपेक्षा से कही जाननी चाहिये । तथा 'उक्कोसेणं तिनि गाउयाई' उत्कृष्ट तीन कोश की है। यह उत्कृष्ट अवगाहना एकान्ततः
વામાં આવ્યા છે, એજ પ્રમાણેના મનુષ્યેાના પણ સાત ગમે કહેવા જોઇએ. પહેલા ત્રણ ગમે, મધ્યના ત્રણ ગમેામાંથી ચાથે ગમ અને છેલ્લા ત્રણ ગમેા આ સાત ગમે અહિયાં કહ્યા છે, તે પહેલા જે પ્રમાણે તેનું નિરૂ પણ કરવામાં આવ્યું છે, એજ પ્રમાણે તેનું અહિયાં નિરૂપણ કરી લેવું लेहये. 'नवर" परंतु 'ओगाहणा विसेसो' अवगाहना संबंधी अथनभां विशेषपालु' आवे छे, 'पढमेसु तिसु गमएसु' पडेला त्रषु भोभां अर्थात् પહેલા ત્રણ ગમેમાં શરીરની અવગાહનાના સંબંધમાં ભેદ આવે છે. જેમકે 'ओगाहणा जहन्नेणं मातिरेगाई णवधणुसयाइ' पडेलाना त्रयुगभोमां शरी ૨ની અવગાહના જઘન્યથી સાતિરેક-કઈક વધારે ૯૦૦ નવસે ધનુષની છે. આ જઘન્ય અવગાહના વિમલ-વાહન કુલકરથી પહેલના મનુષ્યેાની અપેक्षाथी ह्यानु समभवु लेोि. तथा 'उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाई' उत्सृष्टथी
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫