________________
--
Prince
प्रमेयचन्द्रिका टीका २०२४ उ.२३ सू०१ ज्योतिष्केषु जीवानामुत्पत्तिः ४३१ असंख्येयवर्षायुकसंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते ? गौतम ! संख्येयवी. युष्कसंक्षिपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्योऽपि उत्पद्यन्ते असंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिपञ्चेन्द्रिय तिर्यग्यो निकेभ्योऽपि उत्सयन्ते । असंख्येपवर्षायुष्कसं ज्ञेपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः खलु भदन्त ! यो भव्यो ज्योति केपूत्पत्तुम् स खलु भदन्त ! कियकालस्थिति. के स्पधेत ? गौतम! जघन्येनाऽष्टभागपल्योपमस्थिति केषु उत्कर्षेण पल्योपमः वर्षशतसहस्रस्थिति केयूत्पद्येत, अवशेषं यथा असुरकुमारोद्देशके। नवरं स्थितिजयन्येन अष्टभागपल्योपमम् उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपनाति । एवमनुबन्धोऽपि, शेष तथैव, नारं कालादेशेन जघन्येन द्वे अष्टभागपल्पोपमे उत्कर्षेण चत्वारि पल्योपमानि वर्ष शतसहस्राभ्यधिकानि एतावन्तं कालं यावस्कुर्यात् ।। स एव जघन्काल. स्थिति केषु उत्पन्नो जघन्ये नाष्ट मागलपोपम स्थिति केषु उत्कर्षेणाऽपि अष्टभाग पल्योपमस्थिति केषु एषैव वक्तव्यता, नवरं कालादेशेन जानीयात् ।२। स एवोक. पकालस्थिति के पूत्पन्नः एषैव वक्तव्यता। नवरं स्थितिघन्येन पल्योपमं वर्ष शतसहस्रमभ्यधिकम् , उत्कर्षण त्रीणि पल्योपमानि, एवमनुबन्धोऽपि । कालादेशेन जघन्येन द्वे पल्योपमे द्वाभ्यां वर्षशतसहस्राभ्यामभ्यधिके, उत्कर्षेण चत्वारि पल्पोपमानि वर्षशतसहस्त्राभ्यधिकानि ३ । स एव आत्मना जघन्यकालस्थितिको जातो जघन्येन अष्टभागपल्योपमस्थितिकेषु उत्पयेत, उत्कर्षेणापि अष्टभागपल्योपमस्थितिकेषु उत्पद्येत। ते खल भदन्त ! जीवा एकसमयेन कियन्त उत्पधन्ते, एपैव बक्तव्यता। नवरमवगाहना जघन्येन धनुःपृथक्त्वम् उत्कर्षेण सातिरेकाणि अष्टादशधनु शतानि, स्थितिजघन्येन अष्टभागपल्योपमम् उत्कर्षेणाऽपि अष्टभागपल्यो. पमम् । एवमनुबन्धोऽपि, शेष तथैव । कालादेशेन जघन्येन द्वे अष्टमागपल्योपमे उत्कर्षेणाऽपि द्वे अष्ट मागपल्योपमे एतावन्तं कालं यावत् कुर्यात् । जघन्य. कालस्थितिकस्य एष एव एको गमः ४-५-६। स एव आत्मनोत्कृष्टकाल. स्थितिको जातः सैव औधिकीवक्तव्यता। नवरं स्थितिर्जघन्येन त्रीणि पल्योप. मानि, उत्कर्षेणाऽपि त्रीणि पल्योपमानि, एवमनुबन्धोऽपि, शेष तदेव, एवं पश्चिमास्त्रयो गमकाः, नेतव्याः नवरं स्थिति संवेधं च जानीयात् एते सप्तगमकाः७। यदि संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते, संख्येयवर्षायुष्काणां यथैवासुरकुमारेषु उत्पद्यमानानां तथैव नवापि गमा भणितव्याः। नवरं ज्योतिकस्थिति संवेध च जनीयात्, शेष तथैव निरवशेष भणितव्यम् ९। यदि मनुव्येभ्य उत्पद्यन्ते० भेदः तथैव यावत् असंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्यः खलु भदन्त ! यो भन्यो ज्योतिष्केषूत्पत्तुं स खलु भदन्त ! कियत्कालस्थिति के त्पधेत एवं यथा असंख्येयवर्षायुष्कसंक्षिपश्चेन्द्रियस्य ज्योनिष्केष्वेव उत्पद्यमानस्य सप्त गमकाः तथैव
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫