________________
१२५
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ. १२ सू०५ मनुष्यजीवानामुत्पत्तिनिरूपणम् उत्कर्षेण द्वाविंशतिवर्षसहस्रस्थितिकेपु, हे गौतम! पृथिवीकायिकेषु समुत्पत्तियोग्यः संज्ञी मनुष्यो जघन्योत्कृष्टाभ्यामन्तर्मुहूर्त्त स्थिति केषु द्वाविंशतिवर्षसहस्रस्थितिकेषु समुत्पन्नो भवतीति प्रकरणार्थः । ' ते णं भंते । जीवा एगसमए केवया उज्जंति' ते खलु भदन्त । जीवा एकसमयेन एकस्मिन् समये कियन्तः कियत्संख्यका उत्पद्यन्ते इति प्रश्नः । उत्तरमाह - 'एवं जहेव' इत्यादि, 'एवं जहेत्र रयणष्पभाए, उचचज्ज माणस्स तहेव तिसु वि गमएस लद्धी' एवं यथैव रत्नप्रभायामुत्पद्यमानस्य संज्ञिमनुष्यस्य तथैवात्र त्रिष्वपि गमकेषु लब्धिः - परिमाणसंहननादि प्राप्तिः येनैव प्रकारेण संज्ञिमनुष्यस्य रत्नम मापृथिव्यामुत्वित्सोः परिमाणोत्पादादिप्राप्त्या त्रयो गमा कथिता स्तेनैव प्रकारेण पृथिवीकायिकेषु समुस्विसोः संज्ञिमनुष्यस्यापि परिमाण संहननादिमाप्त्या त्रयो गमका अपि निरवशेषा वक्तव्याः । तदित्थमौघिका आद्यास्त्रयो गमा भवन्ति - संज्ञिमनुष्यस्य पृथिवीका२२ हजार वर्ष की स्थिति वाले पृथिवीकायिकों में उत्पन्न होता है, अब गौतम पुनः प्रभु से ऐसा पूछते हैं-ते णं भंते । जीवा एगसमएणं०' हे भदन्त ! ऐसे वे जीव वहां एक समय में कितने उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं- 'एवं जहेव रगणप्पभाए उववज्जमाणस्स तहेव तिसु वि गमएस लद्धी' हे गौरम ! रत्नप्रभा पृथिवी में उत्पद्यमान संज्ञी मनुष्य के तीनों गमकों में परिमाण संहनन आदि की प्राप्ति को लेकर जैसा कथन किया गया है वैसा ही कथन पृथिवीकायिकों में उत्पन्न होने के योग्य संज्ञी मनुष्य के तीनों गमकों में परिमाण संहनन आदि को लेकर करना चाहिये, इस प्रकार से औधिक आदि के तीन गम होते हैं-संज्ञी मनुष्य की पृथिवीकायिकों में उत्पत्ति होना
વાળા પૃથ્વીકાયકામાં ઉત્પન્ન થાય છે. ક્રીથી ગૌતમસ્વામી પ્રભુને પૂછે છે 3- ते णं भंते! जीवा एगसमएणं' हे भगवन् सेवा ते भव। त्यां सम यभां डेंटला उत्पन्न थाय छे ? या प्रश्नना उत्तरमा प्रभु आहे - एवं जहेव रणभाए तब ति वि गमएसु लद्धी' हे गौतम ! रत्नअला पृथ्वीमां उत्पन्न થવાવાળા સ'ની મનુષ્યેાના ત્રણે ગમેામાં પરિમાણુ, સહનન વિગેરેની પ્રાપ્તીના સંબંધમાં જે પ્રમાણે કહેવામાં આવ્યુ છે, એજ પ્રમાણેનું સંધળુ` કથન પૃથ્વીકાયકામાં ઉત્પન્ન થવાને યેાગ્ય એવા સંજ્ઞી મનુષ્યના સંબંધમાં ત્રણ ગમેામાં પરિમાણુ સહનન વગેરેના સંબંધમાં કથન કરવુ ોઈએ. આ રીતે ઔધિક વિગેરેના ત્રણ ગમે! થાય છે. સંજ્ઞી મનુષ્યાની પૃથ્વીકાયિકામાં ઉત્પત્તિ થવા રૂપ આ પહેલા ગમ કહ્યો છે. ૧
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫
