________________
९४
भगवतीस्त्रे ___ छाया-यदि पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते कि संक्षिपञ्चन्द्रियतिर्यज्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते असंज्ञिपञ्चन्द्रिय तिर्यग्योनिकेश्य उत्पद्यन्ते ? गौतम ! संक्षिपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उत्पधन्ते असंज्ञिपञ्चन्द्रियतियायोनिकेभ्योऽपि उत्पद्यन्ते । यदि असंज्ञिपश्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते किं जलचरेभ्य उत्प. धन्ते यावत् किं पर्याप्तकेभ्य उत्पधन्ते अपर्याप्तकेभ्य उत्पद्यन्ते ? गौतम ! जलचरेभ्यो यावत्पर्याप्त केभ्योऽपि उत्पद्यन्ते अपर्याप्त केभ्योऽपि उत्पद्यन्ते । असंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः खलु भदन्त ! यो भव्यः पृथिवीकायिकेषूत्पत्तुम् स खलु भदन्त ! कियकालस्थिति के त्पद्यन्ते गौतम ! जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षण द्वाविंशतिवर्ष सहस्रः। ते खलु भदन्त ! जीवाः एकसमयेन कियन्त उत्पद्यन्ते ? एवं यथैव द्वीन्द्रियस्य, औधिकगमके लब्धिस्तथैव । नवरं शरीरावगाहना जघन्येन अझुलस्यासंख्येयभागम् उत्कर्षेण योजनसहस्रम् । पञ्चेद्रियाणि । स्थितिरनु. बन्धश्च जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण पूर्व कोटिः, शेष तदेव, भवादेशेन जब न्येन द्वे भवग्रहणे, उत्कर्षेण ऽष्ट भवग्रहणानि, कालादेशेन जघन्येन द्वे अन्तर्मुहूर्ते, उत्कर्षण चासः पूर्वकोटयः, अष्टाशीत्या वर्ष सहरभ्यधिकाः, एतावन्तं यावस्कुर्यात् । नवस्वपि गमकेषु कायसंवेधो भवादेशेन जघन्येन द्वे भवग्रहणे उत्कर्षे. णाऽष्ट भवग्रहणानि, कालादेशेन उपयुज्य भणितव्यम्, नवरं मध्यमकेषु विष्वपि गमकेषु । यथैव द्वीन्द्रियस्य, पश्चिम केषु त्रिषु गमकेषु यथा एतस्यैव प्रथमगमकेषु । णवरं स्थितिरनुबन्धश्व जघन्येन पूर्वकोटि रुकर्षेणाऽपि पूर्वकोटिः, शेष तदेव यावन्नवमगम केषु, जघन्येन पूर्वको टाविंशत्या वर्षसहस्रैरभ्यधिका, उत्कर्षेण चतस्रः पूर्वकोटयोऽष्टाशीत्या वर्ष सहरभ्यधिकाः एतावन्तं कालं सेवेत. ९। यदि संज्ञिपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनि केभ्य उपपद्यन्ते कि संख्येयवर्षां. युष्कसंज्ञिपश्चेन्द्रियतियग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते असंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते ? गौतम ! संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उपपद्यन्ते नो असंख्येकवर्षायुष्कसंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उपपद्यन्ते । यदि संख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिपश्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उपपद्यन्ते किं जलचरेभ्य उपपद्यन्ते शेष यथा असंज्ञिनां यावत्-ते खलु भदन्त ! जीवा एकप्तमयेन कियन्त उपपद्यन्ते एवं यथा रत्नप्रभायामुत्पद्यमानस्य संज्ञिन स्तथैव इहापि । नवरमबगाहना जघन्येनाङ्गुलस्यासंख्येयभागम् उत्कर्षेण योजनसहस्रम् शेष तदेव यावत्कालादेशेन जघन्येन द्वे अन्तर्मुहूर्ते उत्कर्षेण चतस्रः पूर्वकोटयोऽष्टाशीत्यावर्ष सहरभ्यविकार, एतावन्तं यावत्कुर्यात् । एवं संवेधो नवस्त्रपि गम केषु यथा असंज्ञिनां तथैव निरवशेषम् । लब्धिस्तस्यादिमेषु विष्वपि गमकेषु एषैत्र मध्यमकेषु विष्वपि गमकेषु एषैष । नवरम् इमानि नव नानात्वानि, अवगाहना
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૫