________________
भगवतीसूत्रे जित संहननत्रयधारिणः५। तमायां षष्टयां पृथिव्यां नाराचादि चतुष्टयवर्जित संहननद्वयधारिणो गच्छन्तीति६ । इत्येवमेकैकसंहननहारनं विज्ञेयमिति । 'काला देसो वि तहेव' कालादेशोऽपि तथैव-पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकवदेव ज्ञातव्यः 'नवरं मणुस्सठिई भाणिया' नवरं मनुष्यस्थितिर्भणितव्या तिर्यस्थितिर्जघन्यतोऽन्तमुहूर्तरूपा कथिता मनुष्यगमे तु मनुष्यस्थितिर्वक्तव्या सा च मनुष्यस्थिति जघन्यतो द्वितीयादिपृथिवीगामिनां वर्ष पृथक्त्वरूपा उत्कृष्टतस्तु पूर्वकोटिरूपा इति । षष्ठी पृथिवी६ गमाः १-९। को छोड़ कर वन ऋषभनााच संहनन ऋषम नाराच संहनन और नाराच संहनन ऐसे ये तीन संहननवाले जाते हैं ! छठी तमा पृथिवी में नाराच आदि चार संहननों को छोड़कर बज्रऋषभनाराच संहनन
और ऋषभ नाराच संहनन ये दो संहनन वाले जाते हैं। इस प्रकार से एक एक संहनन घटाया गया है। 'कालादेसोवि तहेव' कालादेश भी पश्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक के जैसा ही जानना चाहिये, 'नवरं मणुस्स ठिई भाणियच्या' परन्तु यहां मनुष्य स्थिति कहनी चाहिये-तिर्यगू स्थिति जघन्य से अन्तर्मुहूर्त कही गयी है, परन्तु मनुष्य गम में मनुष्य स्थिति कहना है अतः वह जघन्य से द्वितीयादि पृथिवी में जाने वाले मनुष्य की वर्ष पृथक्त्व रूप और उत्कृष्ट से पूर्वकोटि रूप है। यह मनुष्यको लेकर छठी पृथिवी तक की वक्तव्यता हुई ।
છોડીને વજા ત્રાષભ નારા સંહનન ૧ 2ષભનારાચ સંહનન ૨, અને નારાચ સંહનન ૩ આ ત્રણ સંહનને હોય છે. છઠ્ઠી તમા નામની પૃથ્વીમાં નારાચ વિગેરે પહેલાનાં ચાર સંહાને છેડીને વારાષભનારાચ સંહનન ૧ અને રાષમ નારા, સંહનન આ બે સંહને હોય છે. આ રીતે એક એક સંહનન ઘટા उसले, 'कालादेसो वि तहेव' लाश ५६५ पयन्द्रिय तिय ययेनिनी म १ समन . 'नवर मणुस्स ठिई भाणियव्वा' महियां मनुष्य स्थिति કહેવી જોઈએ, તિર્યંચ રિસ્થતિ જઘન્યથી અંતમુહની કહેવામાં આવી છે. પરંતુ મનુષ્ય ગમમાં મનુષ્ય સ્થિતિ કહેવી જોઈએ. તેથી તે જઘન્યથી બીજી વિગેરે પૃથ્વીમાં જવાવાળા મનુષ્યની વર્ષ પૃથકૃત્વરૂપ અને ઉત્કૃષ્ટથી પૂર્વ કેટિ રૂપ છે. આ રીતે મનુષ્યને ઉદ્દેશીને છઠ્ઠી પૃચી સુધીની વક્તવ્યતા કહી,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
