________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२३ व. १ आलुकादिवनस्पतिकायजीवोत्पत्त्यादिनि० ३१७ अपहरन्ति नैव खलु अपहृताः स्यु स्थिति जघन्येनापि उत्कृष्टतोऽपि अन्तर्मुहूर्तम्, शेषं तदेव ॥सू०१॥
॥त्रयोविंशतितमे शतके प्रथमो वर्गः समाप्तः ॥ टीका--'रायगिहे जाव एवं वयासी' राजगृहे यावदेवमवादीत् अत्र यावत्पदेन भगवतः समवसरणम् अभूत् परिषत् निर्गता, भगवता धर्मकथा कथिता परिषत् पतिगता, ततो गौतमो भगवन्तं वन्दित्वा नमस्थित्वा पाञ्जलिपुटः सन् एतदन्तस्य सम्पूर्णस्य प्रकरणस्य संग्रहो भवतीति, किमवादीत् गौतमस्तत्राह-'अह' इत्यादि, 'अह भंते !' अथ भान्त ! 'आलुय' आलुकम् 'मूलग' 'मूलकम्-मृलिका मूला इति लोकप्रसिद्धम् 'सिंगवेर' आर्द्रकम् 'आई' इति लोकप्रसिद्धम् 'हलिद' हरिद्रा 'रुरु' रुरुः 'कंडरिय' कण्डरीकम् 'जीरु' जीरकम् 'क्षीरविराली' क्षीरविदारी, 'किट्टी' किटिः 'कंबूक' कम्बूकम्, 'कन्नुकड' मधुपोक्लई 'महुसिंगी' मधुशृङ्गी, 'णीरुहा' नीरुहा, 'सप्पसुगंधा' सर्पसुगन्धा, 'छिन्नरुहा' छिनरुहा या छिन्नेन-वनस्पतिभागेन रोहति सा, 'बीयरुहाणं' बीजरुहाणाम् बीजेः रोहन्तीति बीजरुहा
टीकार्थ-'रायगिहे जाव एवं क्यासी' राजगृह नगर में भगवान का समवसरण हुआ परिषदा निकली, भगवान ने धर्मकथा कही, परिषदा धर्मोपदेश सुनकर पोछे चली गई गौतम ने भगवान् को वन्दना की, नमस्कार किया बाद में दोनों हाथ जोड़कर' प्रभु से इस प्रकार पूछा'अह भंते' हे भदन्त ! 'आलुय, मूलग, सिंगवेर, हलिह, रुरु, कंड. रिय०' हे भदन्त ! आलुक-आलु, मूला, अदरख, हल्दी, रुरु, कंडरिक, जीरा, क्षीरविराली-क्षीरविदारी कन्द, किट्टि, कुंदु, कृष्ण, कडसु, मधु, पयलह, मधुसिंगी,-मधुशृङ्गी, नीरुहा, सर्पसुगंधा, छिन्नरहा और बीज.
પહેલા વર્ગને પ્રારંભ'रायगिहे जाव एवं वयासी' (त्यादि
ટીકાર્થ-રાજગૃહનગરમાં ભગવાન્નું સમવસરણ થયું પરિષદા ભગવાન મને વંદન કરવા નગરની બહાર નીકળી ભગવાને ધર્મકથા કહી. ધર્મદેશના સાંભળીને પરિષદુ પાછી ચાલી ગઈ. તે પછી ગૌતમસ્વામીએ ભગવાનને વંદન કરી નમસ્કાર કર્યા વંદના નમસ્કાર કરીને બંને હાથ જોડીને પ્રભુને मा प्रमाणे ५ यु 'अह भते ! भगवन् 'आलुय मूलग, सिगवेर, हालिद, रुरु, कंडरीय०' मा४-५८४, भूणा, मा, ६२ ३३, ४ , ७३, क्षीरવિરાલી-ક્ષીરવિદારી નામનું કન્દ કિદ્ધિ, કુ, કૃષ્ણ, કસુ, મધુ, પ લઈ, भधुसिजी-भी -नी३७, सप सुधा , छिन्न३७, भने मी०४३७१ मा
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
