________________
१५६
भगवती सूत्रे
कतरेभ्यो यावत् - अल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा, विशेषधिकावा, एतेषु पञ्चविकल्पविकल्पितेषु नारकेषु मध्ये केषां केभ्योऽल्पत्वादिकमिति अल्पबहुत्वविषयकः प्रश्नः । भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'सब्वत्थो वा नेरइया छकसमज्जिया' सर्वस्वोकाः अल्या इत्यर्थः । नैरयिकाः पट्कसम जिताः, षट्कसमर्जिताः प्रथम विकल्पविकलिता नारक जीवाः सर्वापेक्षया अल्पाः न्यूनाः, तदपेक्षया 'नो हकसमज्जिया संखेज्जगुणा' नो षट्कसमर्जिताः संख्यातगुणाः अधिकाः, प्रथमापेक्षया द्वितीयाः संख्यातगुणा अधिका भवन्तीत्यर्थः । 'छक्केण नो छक्केण य सुमज्जिया संखेज्नगुणा' द्वितीयाऽपेक्षया षट्केन नो षट्केन च समर्जिताः संख्यातगुणाऽधिका भवन्तीति भावः । 'छक्के दिय सम ज्जिया असंज्जगुणा' षट्केश्व समर्जिताः पूर्वापेक्षया असंख्येयगुणा अधिका भवन्तीति । तदपेक्षयाऽपि 'छक्केहिय नो छक्केण य समज्जिया संखेजगुणा' षट्कैश्च नो षट्केन च समर्जिताः पूर्वापेक्षया संख्येयगुणा अधिका भवन्ति, तथाच
विषयक प्रश्न है इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-' गोयमा ! सव्वत्थोवा नेरझ्या छक्कसमज्जिया' हे गौतम! सब से कम षट्कसमर्जित नैरयिक हैं। इनकी अपेक्षा 'नो छक्कसमज्जिया संखेज्जगुणा' जो नो षट्क समजित नैरधिक हैं वे संख्यातगुणित अधिक हैं । अर्थात् प्रथम की अपेक्षा द्वितीय संख्यातगुण अधिक हैं। 'छक्केणय नो छक्केण य समज्जिया संखेज्जगुणा' द्वितीय की अपेक्षा एक पट्क से और एक नो षट्क से समर्जित नैरधिक संख्यातगुण अधिक हैं । 'छक्केहि य समज्जिया असंखेज्जगुणा' अनेक षट्कों से समर्जित नैरयिक पूर्व की अपेक्षा असंख्यातगुणें अधिक हैं । 'छक्केहि य नो छक्केण य समज्जिया संखेज्जगुणा' तथा अनेक षट्कों से समर्जित एवं एक नोषट्क
કાણુ કાનાથી અધિક છે? કાણુ કાની ખરેખર છે ? કાણુ કાનાથી વિશેષાધિક છે ? એ રીતે આ અલ્પપણા અને બહુપણા વિશે પ્રશ્ન છે. આ પ્રશ્નના उत्तरमा अछे डे- 'गोयमा ! स्रव्वत्थोवा नेरइया छक्कसमज्जिया' डे ગૌતમ ! નારકીય જીવા સૌથી કમ ષટ્ક સમજીત છે. તેમની અપેક્ષાએ એ 'नो छक्कसमज्जिया संखेज्जगुणा' न! षट् समत ने नारी छे, तेथे। સંખ્યાતગણા અધિક છે. અર્થાત્ પહેલાની અપેક્ષાએ ત્રીજા સખ્યાતગણુા अधिछे. 'छक्केहिय समज्जिया असंखेज्जगुणा' मने षट् अथी समत नारडीये। पडेसानी अपेक्षाओं असभ्याता अधि छे. 'छक्केहि य नो छक्केण य समज्जिया संखेज्जगुणा' भने षट्थी समलुत याने गोठ ना
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪