________________
E
-
me
भगवतीसूत्रे कालए य लोहियए य' स्यात् कालश्च लोहितच, अत्रापि चत्वारः काले लोहिते एकत्वाभ्यां प्रथम:१, काले एकत्वं लोहिते बहुत्वमिति द्वितीयः२, काले बहुत्वं लोहिते एकत्वमिति नृतीयः३, काले लोहिते च बहुत्वमिति चतुर्थः४। 'सिय कृष्ण और नीलवर्ण के एकत्व और अनेकत्व को लेकर हुए हैं। इसी प्रकार से कृष्ण और लालवर्ण के एकत्व और अनेकत्व को लेकर चार भंग होते हैं इनमें 'सिय कालए य लोहियए य' ऐसा यह मूलभंग हैइसके चार भंग इस प्रकार से है-'सिय कालए य लोहियए य १ सिय कालए य लोहियगा य२, सिय कालगा य लोहियए य ३, सिय कालगा य लोहियगा य ४' इनमें प्रथम भंग कृष्ण और लोहित (लाल) में प्रथमा के एकवचन को लेकर हुआ है १, बितीय भंग काल में एकत्य को और लोहित में बहुवचन को करके हुआ है२, तृतीय भंग काल में बहुत्व को और लोहित में एकत्व करके हुआ है३, चतुर्थ भंग दोनों पदों में काल और लोहित में बहुत्व करके हुआ है४, इसी प्रकार से 'सिप कालए य हालिहए य' ऐसा जो मूलभंग है उसके भी चार भंग होते हैं जो इस प्रकार से हैं-'सिय कालए य हालिद्दए य १, सिय कालए આ રીતે આ ચાર કાળાવણે, અને નીલવર્ણના એકપણા અને અનેકપણાથી થાય છે. એ જ રીતે કાળાવણું અને લાલ વર્ણના એક सन अने:५९॥ी यार । थाय छे. ते मा प्रभाव छ, 'सिय कालए य लोहियए य१' ३७वार पाणी डाय छ भने वा ससाणे પણ હોય છે. આ પહેલા ભંગમાં કાળા અને લાલવમાં सवयनथी उस छ। 'सिय कालए य लोहियगा य २' अथ। તેને એક પ્રદેશ કાળા વર્ણવાળે હાથ છે અને તેના અનેક પ્રદેશ લાલવાણ. વાળા હોય છે. આ બીજા ભંગમાં કાળાવણમાં એકપણાને લઈને એકવચન અને લાલવમાં બહુવને લઈ બહુવચનથી કહેલ છે. આ રીતે આ भीर छ २ 'सिय कालगा य लोहियए य३' तेना भने प्रदेश। કાળાવવાળા હોય છે અને એક પ્રદેશ લાલવર્ણવાળો હોય છે. આ ત્રીજો ભંગ કાળાવમાં બહુપણને લઈ બહુવચન અને લાલવણમાં એકવચનથી थये। छ.3 'सिय कालगा य लोहियगा य ४' तेन भने प्रदेश १ હોય છે અને અનેક પ્રદેશ લાલવર્ણવાળા હોય છે. ચેથા ભંગમાં બંને પદમાં એટલે કે કાળા અને લાલ બનેના બહુવથી બહુવચનને પ્રગ થાય છે. આજ રીતે કાળા અને પીળા વર્ણના એકપણું અને અનેક પણાથી पारगाय छ.२ मा शत छ.-'सिय कालए य हालिहए यार
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
