________________
६०४
भगवतींसूत्र भंगास्तथाहि कदाचित् नीलश्च लोहितश्च पीतश्चेति एकः, कदाचित् नीलोलोहितः पीतौ चेति द्वितीयः, कदाचित् नीलच लोहितौ च पीतश्चेति तृतीयः, कदाचित् नीलौ च लोहितश्च पीतश्चेति चतुर्थः, तदेवं नीललोहितपीतैः एकत्वानेकत्वाभ्यां इनमें एकत्व और अनेकत्व को लेकर जो चार भंग हुए हैं वे इस प्रकार से हैं कदाचित् 'नीलच लोहितश्च पीतश्च१' कदाचित् वह नीला भी हो सकता है लाल भी हो सकता है और पीला भी हो सकता है इस प्रकार कायह प्रथम भंग है १, 'कदाचित् नीलश्च लोहितश्च पीतीच' तृतीय पद में अनेकत्व करके यह द्वितीय भंग बनाया गया है कदाचित् वह अपने एक प्रदेश में नील भी हो सकता है कदाचित् दूसरे एक प्रदेश में लोहित भी हो सकता है और कदाचित् दो प्रदेशों में पीत भी हो सकता है२, दितीय पद में अनेक वचनता करके तृतीय भंग घनाया गया है जैसे-'कदाचित् नीलच लोहितौ च पीतश्च' कदाचित् वह अपने एक प्रदेश में नीला भी हो सकता है कदाचित् दूसरे दो प्रदेशों में लाल भी हो सकता है और कदाचित् अपने एक प्रदेश में वह पीत भी हो सकता है३, प्रथम पद को वहुवचन में रखकर चतुर्थ भंग बनाया गया है जैसे-'कदाचित् 'नीलो च लोहितश्च पीतश्च' कदाचित् वह भिन्न २ परिणमन वाले પીળાવના એકપણાને તથા અનેકત્વપણને લઈને ચાર ભાગે બને छ. ते सूत्र॥२ मा प्रमाणे छ.-'नीललोहियहालिंदरहि' १४२ 'नीलश्च लीहितश्च पीतश्च' हाय ते से प्रदेशमा नीरवाणे ५५ डा श? છે. કદાચ એક પ્રદેશમાં લાલવર્ણવાળે પણ હોઈ શકે છે અને કદાચ એક પ્રદેશમાં પીળાવવાળો પણ હઈ શકે છે. આ રીતે આ પહેલે ભંગ બને છે.૧ 'नीलश्च लोहितश्च पीच' नीn अनेपणाने सन मा भीम બતાવેલ છે. કદાચ તે પિતાના એક દેશમાં નીલવર્ણવાળ પણ હોઈ શકે છે. બીજા એક દેશમાં લાલવર્ણવાળે પણ હેઈ શકે છે. તથા બે ભાગમાં પળે પણ હોઈ શકે છે.૨ બીજા પદમાં અનેક પણાને લઈને નીચે प्रमाणे श्री 1 मनापामा मा०ये। छ. १ मा प्रमाणे छ.-'नीलश्च लोहि. तौ च पीतश्च३' ४४ ते पाताना ये प्रशमा नीसाणे ५९ डा ? છે. કદાચ બીજા બે પ્રદેશમાં લાલવણુંવાળો પણ હોઈ શકે છે. અને કદાચ પોતાના એક પ્રદેશમાં તે પીળાવવાળે પણ હોઈ શકે છે. આ પ્રમાણે આ ત્રીજો ભંગ છે.૩ હવે પ્રથમ પદને બહુવચનમાં રાખીને ચોથો ભંગ स्वाभा भाव छ.रभ है-'नीलो च लोहितश्च पीतश्च४' हायता नुहा પરિણામવાળા પોતાના બે પ્રદેશમાં નીલવર્ણવાળે પણ હોઈ શકે છે. કદાચ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩