________________
५८३
भङ्गः ४ ।
चन्द्रिका टीका श०२० ३०५ सु०१ पुलस्य वर्णादिमत्यनिरूपणम् तृतीयपदेऽनेकवचनं तृतीयभङ्गः ३ । द्वितीयपदेऽनेकवचनं चतुर्यो प्रथमतृतीयपदयोरेकवचनं द्वितीयचतुर्थयोश्वानेकवचनं पञ्चमो भङ्गः ५ । प्रथम चतुर्थपदयोरेकवचनं, द्वितीयतृतीययोश्चानेकवचनं षष्ठः ६ । प्रथमपदेऽनेक वचनं शेषपदत्रये चैकवचनं सप्तमः । प्रथमान्तिमपदयोरनेकवचनं मध्यपदद्वये वचनान्त का निवेश किया जाना है अर्थात् उसे अनेक वचन में रखा जाता है तब द्वितीय भंग होता है जैसे-परमाणुरूप एकदेश शीत होता है तथा दूसरा परमाणु रूप एकदेश उष्ण होता है, दो शीत परमाणुओं के अन्दर का एक परमाणु स्निग्ध और दूसरा शीत परमाणु में का एक परमाणु, तथा उष्ण, परमाणु रूप एक देश, ये दोनों अंश रुक्ष होते हैं ३, तीसरे पद में अनेक वचन रखने से तीसरा भंग बनता है, जैसे- एक पर माणु रूप देश शीत, दो परमाणु रूप देश उष्ण, जो शीत है वह, तथा जो दो उष्ण परमाणुओं का एक है वह ये दोनों स्निग्ध हैं जो एक उष्ण है वह रूक्ष है तीसरे पद में अनेक वचन रखने से चौथा भंग होता है, जैसे - स्निग्ध दो परमाणु रूप एक देश शीत, और एक परमाणु रूप दूसरा अंश रूक्ष, स्निग्ध दो परमाणुओं में का शेष एक अंश तथा रूक्ष अंश ये दोनों उष्ण होते हैं ४, दूसरे और चौथे पद में अनेक वचन रखने से पाँचवाँ भंग बनता है, जैसे एक अंश शीत और स्निग्ध, तथा दूसरे दो अंश उष्ण और रूक्ष होते हैं ५ ' दूसरे और तीसरे पद में अनेक वचन रखने से छठा આવે છે, અર્થાત્ તેને અનેક વચનામાં રાખવામાં આવે છે, ત્યારે બીજો ભગ અને છે. જેમ કે-પરમાણુ રૂપ એક દેશ શીત હૈ.ય છે, તથા ખીજે પરમાણુ રૂપ દેશ ઉષ્ણુ હાય છે. તે પછી એ શીત પરમાણુઓની અંદરના એક પરમાણુ સ્નિગ્ધ અને ખીજા શીત પરમાણુમાંનું એક પરમાણુ તથા ઉષ્ણુ પર માણુ રૂપ એક દેશ, આ બેઉ અશા રૂક્ષ હાય છે.૨ ત્રીજા ૫૬માં અનેક વચન રાખવાથી ત્રીજો ભગ ખતે છે. જેમ કે-એક પરમાણુ રૂપ દેશ શીત, એ પરમાણુ રૂપ દેશ ઉષ્ણુ, જે શીત છે તે તથા એ ઉષ્ણુ પરમાણુએ પૈકીના ने थोड छे, ते, या मन्ने स्निग्ध छे ? ४ ० छे, ते ३क्ष छे. ३ श्रील પદમાં અનેક વચન રાખવાથી ચેાથેા ભંગ અને છે. જેમ કે—સ્નિગ્ધ બે પરમાણુ રૂપ એક દેશ શીત, અને એક પરમાણુરૂપ ખીજા અંશ રૂક્ષ સ્નિગ્ધ એ પરમાણુએ પૈકીના બાકીના એક અશ તથા રૂક્ષ અશ આ મને ઉષ્ણુ હાય છેંજ, ખીજા અને ચેાથા પદમાં અનેક વચન રાખવાથી પાંચમે ભગ મને છે. જેમ કે-એક અશ શીત અને સ્નિગ્ધ, તથા બીજા એ અંશે ઉષ્ણ અને રૂક્ષ હાય છે.પ ખીજા અને ત્રીજા પદમાં અનેક ચન રાખવાથી
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
