________________
भगवतीसुत्रे
"
श्रोत्रेन्द्रियसंवरः 'जाब फासिंदियसंवरे' यावत् स्पर्शनेन्द्रियसंवरः यावत्पदेन चक्षुणरसनेन्द्रियाणां ग्रहणम्, तथा च इन्द्रियमात्रस्य संवरः स्वस्वविषयेभ्यो विनिवर्तनमित्यर्थः । ' जोगपच्चक्खाणे' योगप्रत्याख्यानम् - योगानां कृतकारितानुमतिलक्षणानां मनःप्रभृति सावध व्यापाराणाम् प्राणातिपातादिषु प्रत्याहयानं निरोधः योगप्रत्याख्यानम् । 'सरीरपच्चकवाणे' शरीरप्रत्याख्यानम् शरीरस्य प्रत्याख्यानम् आसक्तिपरिवर्जनशरीर प्रत्याख्यानम् शरीरविषयकासक्तिपरित्याग इत्यर्थः ' कसायपच्चकखाणे' कषायप्रत्याख्यानम् कषायानां क्रोधादीनां प्रत्याख्यानम् त्यागः ' संभोगपच्चक्खाणे ' ' संभोगप्रत्याख्यानम् सम्संकरेण स्वपरलाभमीलनात्मकेन भोगः संभोगः एकमण्डलीकृतभोक्तृस्वम् एतादृशसंभोगस्य प्रत्याख्यानं जिनकल्पादिप्रतिपच्या परिहारः संभोगप्रत्याख्यानम् । 'उवहिपच्चकखाणे उपधिपत्याख्यानम् - अधि कोपधिपरित्यागः यद्वा सर्वथैव हटाना, "जाब फासिंदिय संवरे" यावत्-स्पर्शन इन्द्रिय को उसके विषय से हटाना, (यहां यावत् शब्द से चक्षु, घाण, रसना इन इन्द्रियों का ग्रहण हुआ है) अर्थात् इन्द्रियमात्र को अपने २ विषय से हटाना, "जोगपच्चक्खाणे" कृन, कारित, अनुमति रूप मन वगैरह योगों को सावध व्यापाररूप प्राणातिपात आदि से अलग करना, 'सरीरपञ्चकखाणे' शरीर से आसक्ति का त्याग करना, 'कसायपच्चक्खाणे' क्रोधादि कषायों का त्याग करना, “संभोग पच्चक्खाणे" साधुओं के साथ मंडली में बैठकर आहार करने का त्याग करना, अर्थात् जिनकल्पादि को स्वीकार कर इस संभोग का त्याग करना 'उवहि पचक्खाणे' अधिक उपधि रखने का त्याग करना, यद्वा जिनकल्प अवस्था में उपधि का त्याग करना,
४५०
संवरे” श्रोत्रेन्द्रियने तेना विषयभूत शब्दथी हटावची " जाव फासिंदियसंवरे" यावत् स्पर्शन द्रियने तेना विषयथी पाछी वाजवी - अहि यावत् શબ્દથી ચક્ષુ, ઘ્રાણુ, રસના, એ ત્રણે ઈંદ્રિયા બ્રહણ થઇ છે. અર્થાત્ દરેક छद्रियने पोतपोताना विषयथी पाछी वाजवी. 'जोग पञ्चक्खाणे" हृत अस्ति અનુમતિરૂપ મન વિગેરે ચેગેાને સાવદ્ય વ્યાપારરૂપ પ્રાણાતિપાત વિગેરેથી अलग ४२वा " सरीरपच्चक्खाणे" શરીરમાં આસક્તિના ત્યાગ કરવા “कचायपच्चकखाणे" डोध विगेरे उषायोनो त्याग ४२वे “संभोगपच्चक्खाणे” સાધુઓના એક સમુદાયમાં બેસીને આહાર કરવાના ત્યાગ કરવા. અર્થાત્ कुन उदयाहिने स्वीजरीने या सलोगने। त्याग ४२वे । “उवहि पच्चक्खाणे " વિશેષ ઉપષિ. વજ્રપાત્ર વિગેરે ન રાખવા અર્થાત જીનકલ્પઅવસ્થામાં ઉપધિના
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
