________________
४३४
भगवतीसरे वि' एवं कालैंजनापि यथा द्रव्यैजनाक्षेत्रैजना च निरूपिता तथा कालैजनापि ज्ञातव्या यस्मात् नैरयिकाः नैरयिककाले अवर्तन्त वर्तन्ते वतिष्यन्ति च ते तत्र वर्तमानाः एजनामनुभूतवन्तोऽनुभवन्ति अनुभविष्यन्ति च तस्मादेव कारणात् कालैजनेतिनाम भवति एवं भवेयणा वि' एवमेव भवैजनापि नारकादयो नारकादिभवे अवर्तन्त वर्तन्ते वय॑न्ति ते तत्र वर्तमानाः एजनामनुभूतवन्तोऽनुभवन्ति अनुभविष्यन्ति च तस्मात् कारणादेव नारकादिभवैजनेतिनाम भवति कहा गया है-'एवं कालेपणा वि' जिस प्रकार से द्रव्यैजना और क्षेत्रजना निरूपित की गई है उसी प्रकार से कालैजना भी जान लेनी चाहिये, अर्थात् जिस कारण से वे नैरयिक, नैरयिक काल में थे अब भी वे उस काल में हैं और आगे भी वे उस काल में रहेंगे इस प्रकार उस काल में रहनेवाले नारकों ने उस एजना का अनुभवन किया, अब भो वे उसका अनुभवन करते हैं और आगे भी वे उसका अनुभवन करेंगे इसी कारण से इस एजना का नाम कालैजना ऐसा हुआ हैं'एवं भवेयणा वि' इस प्रकार का विचार भवैजना का भी जानना चाहिये, क्योंकि नारकादिक, नारकादिभवों में रहे हैं, रहते हैं और आगे भी वे वहां रहेंगे और वहां रहते हुए उन्होंने एजना का अनुभवन किया है, अब भी वे उसका वहाँ अनुभवन कर रहे हैं और आगे भी उस का अनुभवन करेंगे इसलिये इन एजनाओं का नोम नारकादि भवैजना हुआ है। "एवं कालेयणावि" २ १२थी द्रव्य मे मन क्षेत्र मेनानु नि३५ કર્યું છે. તે જ રીતે કાલ એજના પણ સમજી લેવી. અર્થાત્ જે કારણથી તે નિરર્થક નૈરઈક કાળમાં હતા. વર્તમાન કાળમાં પણ છે. અને ભવિષ્ય કાળમાં પણ તેઓ તેમાં રહેશે. આ રીતે તે કાળમાં રહેવાવાળા નારકોએ તે એજનાને અનુભવ કર્યો હતેા. અને વર્તમાનમાં પણ તેને અનુભવ કરે છે. અને ભવિષ્યમાં પણ તેને અનુભવ કરશે એજ કારણથી આ मतानु नाम ४८ मे
थयु छ. "एवं भवेयणावि" मास રીતને વિચાર ભવ એજનાના સંબંધમાં પણ સમજ. કેમકેનરયિકે નારકાદિ માં રહ્યા હતા. વર્તમાનમાં રહે છે. અને ભવિષ્યમાં પણ રહેશે અને ત્યાં રહીને તેઓ એ એજનાને અનુભવ કર્યો છે. અને વર્તમાનમાં પણ તેઓ તેને અનુભવ કરી રહ્યા છે. અને ભવિષ્યમાં પણ તેઓ તેને અનુભવ કરશે. જેથી આ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
