________________
ર
भगवती सूत्रे
छाया -- कति खलु भदन्त ! शरीराणि मज्ञप्तानि गौतम ! पञ्च शरीराणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा औदारिकं यावत् कार्मणम् । कति खलु भदन्त । इन्द्रियाणि प्रज्ञसा नि पश्च इन्द्रियाणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा श्रोत्रेन्द्रियं यावत्स्पर्शनेन्द्रियम् । कतिविधः खलु भदन्त ! योगः प्रज्ञप्तः गौतम ! त्रिविधो योगः प्रज्ञप्तः तद्यथा मनोयोगो वचोयोगः काययोगः । जीवः खलु भदन्त । औदारिकशरीरं निर्वर्त्तमानः कतिक्रियः गौतम ! स्मात् त्रिक्रियः स्यात् चतुः क्रियः स्यात् पञ्चक्रियः । एवं पृथिवीकायिका अपि एवं यावन्मनुष्याः । जीवाः खलु भदन्त ! औदारिकशरीरं निर्वर्त्तमानाः कतिक्रियाः गौतम ! त्रिक्रिया अपि चतुःक्रिया अपि पञ्च क्रिया अपि एवं पृथिवीकायिका aft ra यावन्मनुष्याः । एवं वैक्रियशरीरेणापि द्वौ दण्डको नवरम् यस्यास्ति वैक्रियशरीरम् एवं यावत् कार्मणशरीरम् । एवं श्रोत्रेन्द्रियम् यावत् स्पर्शनेन्द्रियम् एवं मनोयोगो वचोयोगः काययोगः यस्य यदस्ति तद् भणितव्यम् एते एकत्वपृयक्त्वाभ्यां षड् विंशतिर्दण्डकाः । कतिविधः खलु भदन्त ! भावः प्रज्ञप्तः गौतम ! षडूविधो भावः प्रज्ञप्तः तद्यथा औदयिक औपिशमिको यावत् सांनिपातिः । अथ किं स औदयिकः औदयिको भावो द्विविधः प्रज्ञप्तः तद्यथा औदयिक उदयनिष्पन्नश्च । एवमेतेनामिकापेन यथाऽनुयोगद्वारे पड़नाम तथैव निरवशेषं भणितव्यम् यावत् स सांनिपातिको भावः । तदेवं भदन्त । तदेवं भदन्त । इति ।। सू० ३ ॥
टीका - - ' कइ णं भंते !' कति खलु भदन्त ! 'सरीरमा पन्नत्ता' शरीराणि हप्तानि, केवलशरीरसंख्या विषयकोऽयं प्रश्नः भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि ।
क्रिया के अधिकार से ही शरीर, इन्द्रिय एवं योग इनमें क्रियानिरूपण के लिये सूत्रकार ' कहणं भंते! सरीरगा पण्णत्ता' इस सूत्र को कहते हैं
'करणं भते ! सरीरगा पण्णत्ता ? गोयमा ! पंच सरीरगा पण्णत्ता' इत्यादि ।
टीकार्थ - इस मूत्र द्वारा गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है 'कइ णं भते ! सरीरगा पण्णत्ता' हे भदन्त ! शरीर कितने कहे गये हैं ? यह प्रश्न केवल शरीर संख्या के विषय में किया गया है। अतः प्रभु उत्तर ક્રિયાના અધિકારથી જ શરીર, ઈંદ્રિય અને ચેત્રમાં ક્રિયાનું નિરૂપણુ ४२वा भाटे “कइ णं भंते ! सरीरगा पण्णत्ता" से सूत्र हे छे.
" कइ णं भंते ! सरीरगा पण्णत्ता" त्याहि
अर्थ - - " कइ णं भंते ! सरीरगा पण्णत्ता" हे भगवन् शरीर डेंटला કહ્યાં છે ? આ પ્રશ્ન કેવળ શરીરની સંખ્યાના વિષયમાં કરવામાં આવ્યો છે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
