________________
प्रमेन्द्रका टीका श० १६ ४० ६ ० ३ महावीरस्य दशमहास्वप्नाः २२३ निरन्वयो विनाश इत्यर्थः सम्पद्यते तथा च पिशाचः स्वात्मना पराजितः दृष्टो यस्मात् तस्मात् भगवता मोहनीयं कर्म सर्वथा समूलकमेव विनाशितमिति भावः । तालो वृक्षविशेषः स च स्वभावादेव दीर्घो भवति ततव ताल इव दीर्घः पिशाचस्वालपिशाचस्तं तालपिशाचम् यथा पिशाचीहि स्वभावत एव क्रूररतथा मोह - नीयकर्मापि अतिशयितदुःखजनकत्वात् क्रूरमिति भयप्रदत्वसाधर्म्यात् मोहनीयकर्मणः पिशाचसादृश्यमुक्तमिति भावः १ । 'जण्णं समणे भगवं महावीरे' यत्खलु यस्मात् श्रमणो भगवान् महावीरः 'एगं महं सुकिल्ल जाव पडिबुद्धे' एकं शुक्लं यावत् प्रतिबुद्धः, अत्र यावत्पदेन 'पक्खगं पुंसकोइलं सुविणे पासित्ता '
थिए' इस कारण से श्रमण भगवान् महावीर ने मोहनीय कर्म का निरPar (सर्वधा ) विनाश किया। उद्घातित' उत्पूर्वक छन् धातु का निरन्वय विनाश ऐसा अर्थ होता है । तथा च भगवान् ने पिशाच को अपने द्वारा: पराजित किया हुआ देखा - इसके फलस्वरूप उन्होंने समस्त मोहनीय कर्म का जड़मूल से विनाश कर दिया । ताल एक जातिका वृक्ष विशेष होता है, यह स्वभाव से ही दीर्घ (लम्पा) होता है । पिशाच भी ताल के जैसा ही दीर्घ था। तथा पिशाच जैसा स्वभाव से ही क्रूर होता है, उसी प्रकार से मोहनीय कर्म भी अतिशयित दुःखजनक होने से क्रूर कहा गया है। इस प्रकार भयप्रदत्य साधर्म्य से मोहनीयकर्म को पिशाच का सादृश्य कहा गया है । 'जगणं समणे भगवं महाविरे एवं महं सुकिल्ल जाव पडिबुद्धे' जिस कारण
ફળરૂપે શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ માહનીય કમ ના સથાનાશ ¥र्यो “ उद्घातित " उत्पूर्व' हुन् धातुनो निरन्वय-विनाश से प्रमाणे अर्थ થાય છે. તેમજ ભગવાને તે પિશાચને પેાતાનાથી પરાજીત થતા જોચા, આના ફળ રૂપે ભગવાને સમસ્ત મેહનીય કર્મોના જડમૂળથી વિનાશ કર્યાં. ‘તાડ' એક જાતનુ’ વૃક્ષ (ઝાડ) હાય છે તે સ્વાભાવિક રીતે જ ઘણું લાંબુ હાય છે, આ પિશાચ પણ તાડવૃક્ષ જેવા જ લાંખેા હતેા તથા પિશાચ જેમ સ્વભાવથીજ ક્રૂર-નિષ્ઠુર હાય છે, તેવી જ રીતે મેાહનીય કપણુ અત્યંત દુ:ખજનક હાવાથી ક્રૂર રૂપે કહેલ છે, આ સરખાપણાથી મેહનીય કને પિશાચની સાથે સરખાવવામાં આવ્યુ છે.
રીતના ભયપ્રદત્વના
" जणं समणे भगव' महावीरे एगं मह सुक्किल्ल जाव पडिबुद्धे " a ફારણે શ્રમણ ભગવાન્ મહાવીરસ્વામી એક શુકલ યાવત્ પુરૂષ જાતના
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
