________________
५९०
भगवतीसूत्रे
चउत्थीए पंकप्पभाए पुढवीए उवासंतरस्स सातिरेगं अद्धं ओगाहेत्ता, एत्थ णं अहेलोगस्स आयाममज्झे पण्णत्ते। कहिणं भंते ! उडलोगस्स आयाममझे पण्णत्ते? गोयमा! उप्पिं सणंकुमारमाहिंदाणं कपाणं हेटुिं बंभलोए कप्पे रिटू विमाणे पत्थडे एत्थ णं उड्डलोगस्स आयाममज्झे पण्णत्ते। कहि णं भंते! तिरियलोगस्स आयाममज्झे पण्णत्ते? गोयमा! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स बहुमज्झदेसभाए इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए उवरिमहेटिल्लेसु खुड्डागपयरेसु, एत्थ णं तिरियलोगस्स मज्झे अट्टपएसिए रुपए पण्णत्ते, जओणं इमाओ दसदिसाओ पवहति, तं जहा-पुरस्थिमा पुरथिमदाहिणा एवं जहा दसमसए नामधेज्जत्ति ॥सू०५॥
छाया-कुत्र खलु मदन्त ! लोकस्य आयाममध्यं प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! अस्याः खलु रत्नप्रभायाः पृथिव्या आकाशान्तरस्य असंख्येयतमभागम् अवगाह्य, अत्र खलु लोकस्य आयाममध्यं प्रज्ञप्तम् । कुत्र खलु भदन्त ! अयोलोकस्य आयाममध्यं प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! चतुर्थ्याः पङ्कप्रमायाः पृथिव्या आकाशान्तरस्य साति. रेकम् अर्धम् अवगाहा, अत्र खलु अधोलोकस्य आयाममध्यं प्रज्ञप्तम् । कुत्र खलु भदन्त ! उर्धलोकस्य आयाममध्य प्रज्ञप्तम् ! गौतम ! उपरि सनत्कुमारमाहेन्द्रयोः कल्पयोः, अधोब्रह्मलोके कल्पे रिष्टविमानं प्रतरम् , अत्र खलु उप्रलोकस्य आयाममध्यं प्रज्ञप्तम् । कुत्र खलु भदन्त ! तिर्यग्लोकस्य आयाममध्यं प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य बहुमध्यदेशमागे अस्याः रत्नमभायाः पृथिव्याः उपरिमाधस्तनयोः क्षुदकमतरयोः, अत्र खलु तिर्यग्लोकस्य मध्ये अष्ट पदेशिको रुचकः प्रज्ञप्तः, यतः खलु इमाः दशदिशः प्रबहन्ति तद्यथा-पौरस्त्या, पौरस्त्य. दक्षिणा एवं यथा दशमशतके नामधेयमिति ।। सू० ५॥
टीका-अय पञ्चमं लोकद्वारमाह-'कहिणं मंते' इत्यादि । 'कहिणं भंते ! लोगस्स आयाममज्झे पण्णत्ते! गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! कुत्र खलु अस्य लोकस्य
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
