________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ०४ सू० १ नारकपृथिवी निरूपणम् ५७९ त्रयपरिमितानि प्रज्ञप्तानि, 'एवं जहा छट्ठीए भणिया, एवं सत्त वि, पुढचीओ परोप्परं भण्णंति, जाव रयणप्पभत्ति, जाव नो तहा महड्डियतरा चेव, अप्पजुइतरा चेव' एवं पूर्वोक्तरीत्या, यथा षष्ठयाः पृथिव्याः नरकावासादिविषये वक्तव्यता भणिता एवं-तथैव सप्ताऽपि पृथिव्यो भण्यते सप्तानामपि नारकपृथिवीनां परस्परनरकावासादिविषये वक्तव्यता, भणितव्या यावत्-चतुर्थी पङ्कप्रभा-तृतीया वालुकापभा-द्वितीया शर्करापभा-प्रथमा रत्नप्रभेति, यावत् पञ्चम्याः धूमपमायाः पृथिव्या नरकाश्चतुर्थ्याः पङ्कमभायाः पृथिव्याः नरकेभ्यो महत्तराश्चैव, महाविस्तीर्णतराश्चैव, महायकाशतराश्चैव, महापतिरिक्ततराश्चैव भवन्ति, नो तथा महाप्रवेशनतराः, आकीर्णतराः, आकुलतरा , नोदनतराश्चैव भवन्ति यथा चतुर्थाः पृथिव्या नरका महाप्रवेशनतराः, आकीर्णतराः, आकुलतराः, नोदनतराश्चैव भवन्ति । कहेगये हैं। 'एवं जहा छट्ठीए भणिया, एवं सत्त वि पुढवीओ परो. प्परं भण्णंति, जाप रयणप्पमंति, जाव नो तहा महड्रियतराचेव, अप्पज्जुइयतराचेव' जिस प्रकार छठी पृथिवी के नरकावासादि के विषय में वक्तव्यता कही गई है, इसी प्रकार से सातों पृथिवियों के भी परस्पर में नरकावासादि के विषय में वक्तव्यता कहनी चाहिये । यावत् चतुर्थी-पंकप्रभा, तृतीया-वालुकाप्रभा द्वितीया शर्कराप्रभा, प्रथमा-रत्नप्रभा-पृथिवी तक इस तरह जैसे पंचमी धूमप्रभापृथिवी के नरक चतुर्थपकप्रभापृथिवी के नरकों की अपेक्षा महत्तर, महाविस्तीर्णतरमहावकाशतर, महाप्रतिरिक्ततर हैं, वैसे ये महाप्रवेशनतर, आकीर्णतर अकुलतर और नोदनतर नहीं हैं क्यों कि चतुर्थपृथिवी के नरक इनकी अपेक्षा महाप्रवेशनतर, आकीर्णतर, आकुलतर और नोदनतर कहे गये है। इस
! छे “एवं जहा छट्ठीए भणिया, एवं सत्त वि पुढवीओ परोप्परं भण्णंति, जाव रयणप्पभंत्ति, जाव नो महड्डियतराचेच, अप्पज्जुइयतराचेव" २ रे छी પૃથ્વીના નરકાવાસાદિના વિષયમાં કથન કરવામાં આવ્યું છે, એજ પ્રમાણે સાતે પૃથ્વીઓમાં પણ નરકાવાસાદિના વિષયમાં પરસ્પરને લગતું એવું જ કથન કરવું જોઈએ એટલે કે જેથી પંકપ્રભા, ત્રીજી વાલુકાપ્રભા, બીજી શર્કરા પ્રભા અને પહેલી રત્નપ્રભાનું પણ એવું જ કથન સમજી લેવું. જેમ કે પાંચમી ધૂમપ્રભાના નરકવાસો ચોથી પંકપ્રભાના નરકાવાસ કરતાં મહત્તર, મહાવિસ્તીર્ણતર, મહાવકાશતર, મહાપ્રતિરિક્તતર છે ધૂમપ્રભાના નરકાવાસ પંકભાના નરકાવાસે જેવાં મહાપ્રવેશનાર, આકીર્ણતર, આકુલતર અને નેદનતર નથી કારણ કે ચોથી પંકપ્રભા નરકના નારકે પાંચમી ધૂમપ્રભાના નારકે કરતાં મહાપ્રવેશતર, આકીર્ણતર, આકુળતર અને નેદનતર કહ્યા છે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
