________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ० २ सू० १ देवविशेषनिरूपणम् ५३५ ज्जवित्थडा, असंखेज्जवित्थडा ? ' हे भदन्त ! ते खलु वानव्यन्तरावासाः किं संख्येयविस्तृताः सन्ति ? किंवा असंख्येयविस्तृताः सन्ति ? भगवानाह-'गोयमा ! संखेज्जवित्थडा, नो असंखेज्जवित्थडा' हे गौतम ! संख्येयविस्तृताः सन्ति वानव्यन्तरावासाः, नो असंख्येयविस्तृताः सन्ति । तथा चोक्तम्
"जंबुद्दीवसमा खलु उक्कोसेणं हवंति ते नगरा।
खुड्डा खेत्तसमा खलु विदेहसमगाउ मज्झिमगा॥१॥ छाया-जम्बूद्वीपसमानि खलु उत्कृष्टेन भवन्ति तानि नगराणि । क्षुद्राणि क्षेत्रसमानि (भरतैरावत क्षेत्रसमानि) खलु विदेहसमकानि
(महाविदेह क्षेत्रतुल्यानि) मध्यमकानि ॥१॥ इति । गौतमः पृच्छति-'संखेज्जेसु णं भंते ! वाणमंतरावाससयमह से सु एगसमएणं अथ गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'तेणं भते ! किं संखेन. विस्थडा असंखेज्जवित्थडा' हे भदन्त! ये वानव्यन्तरों के असंख्यात लाख भवनावास क्या संख्यातयोजन के विस्तारवाले हैं, या असंख्यात योजन के विस्तारवाले हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-गोयमा! हे गौतम! 'संखेज्जविस्थडा, नो असंखेज्जवित्थडा' ये वानव्यन्तरों के आवास संख्यातविस्तारवाले ही हैं, अमख्यातविस्तारवाले नहीं हैं। तथाचोक्तम्-जंबुद्दीवसमा खलु' इत्यादि । तात्पर्य ऐसा है कि वानव्यन्तरों के जो क्षुद्रावास हैं-वे भरत, ऐरवतक्षेत्र के समान हैं और जो मध्यम आवास हैं वे महाविदेह क्षेत्र के समान हैं तथा जो इसके उत्कृष्ट नगर हैं वे जम्बूद्वीप के समान है। __ अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-संखेज्जेणं भंते! वाणमंतरा
गौतम स्वामीना प्रश्न-" तेणं भंते ! कि संखेज्जवित्थडा असंखेज्जवित्थडा" હે ભગવન! વાનવ્યક્તોના તે અસંખ્યાત લાખ ભાવનાવસે શું સંખ્યાત
જનના વિસ્તારવાળા છે ?, કે અસંખ્યાત જનના વિસ્તારવાળા છે ? __ मडावीर प्रभुने। उत्तर--"गोयमा ! संखेज्जवित्थडा, नो असंखेज्जवित्थडा" હે ગૌતમ! વાનવ્યન્તરોના તે આવા સંખ્યાત એજનના વિસ્તારવાળા छे, अस यात योजना विस्तारमा नथी यु ५५ छ -“ जंबुद्दोवसमा खल" त्याहि-तपय छ, “वानन्य-तरीन २ द्रावास सौथी નાના છે, તેઓભરત અરવત ક્ષેત્રના સમાન છે, મધ્યમ આવા મહાવિદેહ. ક્ષેત્ર સમાન છે અને તેમનાં જે નગરે છે, તેઓ જ બુદ્વીપના સમાન છે. ”
गीतम स्वामीन। प्रश्न-" संखेज्जेसु णं भंते ! वाणमंतरावाससयसहस्सेसु एग
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
