________________
४५१
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ० १ उद्देशकार्थसंग्रहणीगाथार्थः
पृथिवी - नरकपृथिवीविषयकः प्रथमोद्देशकः १, देव:- देवनिरूपणार्थम् द्वितीयोदेशकः २, अनन्तरम् - अनन्तराहारा नैरयिका इत्याद्यर्थप्रतिपादनार्थे तृती योद्देशकः ३, पृथिवी - पृथिवीगत वक्तव्यता प्रतिपादनार्थं चतुर्थीदेशकः ४, आहारःनैरयिकाद्या हारनिरूपणार्थं पञ्चमोदेशक: ५, उपपातः - नारकाद्युत्पादार्थ षष्ठोदेशकः ६, भाषा भाषाप्ररूपणार्थं सप्तमोद्देशकः ७, कर्म - कर्मप्रकृतिप्ररूपणामष्टमोद्देशः ८, अनगारः केयाघटिकः-अनगारो भावितात्मा श्रमणः लधिसामर्थ्यात् केयाघटिकः - रज्जुमान्तबद्धघटिकापाणिः सन् आकाशे व्रजेदित्यर्थप्रतिपादनार्थं नवमोदेशकः ९, समुद्घातः समुद्घातप्रतिपादनार्थं दशमोदेशकः १० । इति गाथार्थः ॥ १ ॥
नरकपृथिवी के सम्बन्ध में पृथिवी नामका प्रथम उद्देशा१, देव की प्ररूपणा के सम्बन्ध में देव नाम का द्वितीय उद्देशार, अनन्तराहारउपपात क्षेत्र की प्राप्ति के समय तुरत ही आहार करनेवाले नारकों के सम्बन्ध में तृतीय उद्देशा ३, नरकपृथिवी की वक्तव्यता प्रतिपादन करने के लिये चौथा उद्देशा४, नारकादि के आहार की प्ररूपणा करने के लिये पांचवां उद्देशा५, नारकादिकों के उपपात सम्बन्ध में छठा उद्देशा६, भाषा सम्बन्ध में सातवां उद्देशा७, कर्म की प्ररूपणा सम्बन्ध में आठवां उद्देशा८, अनगार - भावितात्मा अनगार वैक्रियलब्धि के सामर्थ्य से केयाघडिया - हाथ में डोरे से बांधी हुई घड़ी लेकर आकाश में गमन कर सकता है इत्यादि अर्थ का प्रतिपादन करने के लिये नौवां उद्देशा९, और समुद्घात का वर्णन करने रूप दशवां उद्देशा १० इस प्रकार से ये १० उद्देशे इस १३वें शतक में कहे गये हैं इस प्रकार से यह गाथा का अर्थ है ।
પૃથ્વી નામના પહેલા ઉદ્દેશામાં નરકપૃથ્વીનું પ્રતિપાદન કર્યુ” छे, हेव नामना जीन उदेद्यामां हेवानी अ३पारी छे, "भ ंतर " ઉપપાત ક્ષેત્રની પ્રાપ્તિના સમયમાં તુરત જ આહાર કરનારા નારકાના વિષયનુ ત્રીજા ઉદ્દેશામાં પ્રતિપાદન કર્યું છે. ચાથા ઉદ્દેશામાં નરકપૃથ્વીની વક્તવ્યતાનું પ્રતિપાદન કર્યુ છે છઠ્ઠા ઉદ્દેશામાં નારકાદિના ઉપપાતનું કથન યુ છે. સાતમાં ઉદ્દેશામાં ભાષાની અને આઠમાં ઉદ્દેશામાં ની ભાવિતામા પ્રરૂપણા કરી છે. અણુગાર વૈક્રિયલબ્ધિના પ્રભાવથી, હાથમાં દારડાથી ખાંધેલી ઘડીયાળ લઈને આકાશમાં ગમન કરી શકે છે, ઈત્યાદિ વિષયનું પ્રતિપાદન નવમાં ઉદ્દેશામાં કરવામાં આવ્યું છે. દસમાં ઉદ્દેશામાં સમુદ્ધાતાનુ વણ્ન કરવામાં આવ્યું છે આ પ્રકારના દસ ઉદ્દેશકને આ તેરમાં શતકમાં સમાવેશ થાય છે ઉપયુ ક્ત ગાથાના અથ આ પ્રમાણે થાય છે.
Jo
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
