________________
भगवतीसूत्रे वानव्यन्तरदेवेभ्योऽपि आगत्य उपपद्यन्ते, एवं-पूर्वोक्तरीत्या सर्वदेवेषु नरदेवा उपपादयितव्याः-नरदेवानाम् उत्पादवक्तव्यता वक्तव्या, व्युत्क्रान्तिभेदेन-प्रज्ञापनायाः षष्ठपदानुसारेण, यावत्-ज्योतिषिकदेवेभ्योऽपि आगत्योपपद्यन्ते, वैमानिकदेवेभ्योऽपि आगत्योपपद्यन्ते, नवग्रेवेयकेभ्योऽपि आगत्योपपद्यन्ते, पश्चानुत्तरौपपातिकेभ्योऽपि, सर्वार्थसिद्धिभ्योऽपि आगत्योपपद्यन्ते इति भावः। गौतमः पृच्छति-'धम्मदेशणं भंते ! कोहितो उपवनंति ? किं नेरइएहितो उववति?' हे भदन्त ! धर्मदेवाः खलु केभ्य आगत्योपपद्यन्ते ? किं नैरयिकेभ्य आगत्योपपद्यन्ते ? किं वा तिर्यग्योनिक मनुष्य भवनवासि वानव्यन्तरज्योतिषिकथैमानिकनवग्रैधेयकपश्चानुत्तरौपपातिकसर्वार्थसिद्धेभ्य आगत्योपपद्यन्ते? इति उत्पन्न होते हैं-इस प्रकार पूर्वोक्तरीति के अनुसार प्रज्ञापना के छठे न्युस्क्रान्ति पद के अनुसार-ज्योतिषिक देवों में से भी आकरके उत्पन्न होते हैं, वैमानिक देवों में से भी आकरके उत्पन्न होते हैं, नवग्रैवेयकों में से भी आकर उत्पन्न होते हैं, विजय, वैजयन्त, जयन्त, अपराजित और सर्वार्थसिद्ध इन पांच अनुत्तरविमानों में से आकरके भी उत्पन्न होते हैं।
अब गौतम प्रभु से पूछते हैं-'धम्मदेवाणं भंते ! कमोहितो उपवज्जति ? कि नेरइएहितो उववज्जंति' हे भदंत ! धर्मदेव कहां से आकरके उत्पन्न होते हैं ? क्या नैरपिकों में से आकरके उत्पन्न होते है ? या तिर्यश्चयोनिकों में से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या मनुष्यों में से आकरके उत्पन्न होते हैं ? या भवनवासी, वानव्यन्तर, ज्योतिषिक, वैमानिक, नवग्रैवेयक, पंच अनुत्तरोपपातिक-विजय, वैजयन्त, जयन्त, अपराजित एवं सर्वार्थसिद्ध इनमें से आकर के उत्पन्न होते हैं ? इसके છે, વાતવ્યન્તર દેવોમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે, એ જ પ્રમાણે પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના છ વ્યુત્કાતિ પદના પૂર્વોક્ત કથન અનુસાર જ્યોતિષિક દેવે માંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે, વૈમાનિક દેવમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે, નવરૈવેયકના દેવમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે અને વિજ્યથી લઈને સર્વાર્થસિદ્ધ પર્યન્તના પાંચ અનુત્તર વિમાનોમાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થાય છે.
गौतम स्वामीन। प्रश्न-" धम्मदेवाणं भंते ! कओहितो उपयजति? कि नेरइएहितो उववज्जति०" याहि- लन् ! यम यांची भाचीन ઉત્પન્ન થાય છે? શું નારકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? કે તિયમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે કે મનુષ્યમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? કે ભવનવાસી, વનવ્યંતર, તિષિક, વૈમાનિક, નવવેચક, અને પાંચ અનુત્તર વિમાનના દેમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૦
