________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१२ उ०८ सू०१ प्रकारान्तरेण जीवोत्पत्तिनिरूपणम् २८३ ज्जा, बुज्ञज्जा जाव अंतं करेज्जा ? हे भदन्त स खलु नागेषु उत्पनो देवः , तेभ्यो नागेभ्यः अनन्तरम्-ततः पश्चात् , उद्धृत्य-नागभवं परित्यज्येत्यर्थः कि सिद्धये तू-सिद्धिं गच्छेत् ? बु-येत-बोधं प्राप्नुयात् ? यावन्-सर्वदुःखानामन्तं कुर्यात् ? भगवानाह-'हंता, सिज्ज्ञिज्जा जावअन्तं करेज्जा' हे गौतम स नाग. लोकेभ्यः उद्धृत्य, सिध्येत् , यावत् सर्वदुःखानामन्तं कुर्यात् गौतमः पृच्छति'देवे णं भंते ! महडिए एवं चेव जाव विसरीरेसु मणीसु उववज्जेज्जा ? ' हे भदन्त ! देवः खलु महद्धिकः , एवमेव-पूर्वोक्तरीत्या, यावत्-महाद्युतिका, महाबलः , देवभव में जो इसके सुहृद्भुत देव होते हैं वे इसका प्रतिहार कर्म (महिमा और सत्कार) भी करते हैं. ____ अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'से णं भंते! तोहितो अणंतरं उव्वहिता सिज्ञज्जा, बुज्झेज्जा जाव अंतं करेज्जा' हे भदन्त ! नागों में उत्पन्न हुआ वह देव उस नाग की पर्याय को छोडकर क्या सिद्धि को पा सकता है ? बोध को प्राप्त कर सकता है ? यावत् समस्त दुःखों का नाश कर सकता है ? इस के उत्तर में प्रभु कहते हैं'हंता, सिज्झिज्जा जाव अन्तं करेज्जा' हां, गौतम! वह नागलोक से निकल कर सिद्धिको पा सकता है, यावत् समस्तदुःखों का नाश कर सकता है।
अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'देवे णं भंते ! महडिए एवं चेव जाय विसरीरेलु मणीसु उववज्जेज्जा' हे भदन्त ! जो देव महर्द्धिक यावत् દ્વારા સફળ થઈ જાય છે. દેવભવમાં જે તેના સહુદ્દભૂત (તેના પ્રત્યે સહાનુ ભૂતિ રાખનારા) દેવે હતા તેઓ પણ તેનું પ્રતિહાર કર્મ કરે છે એટલે કે તેને મહિમા ગાય છે અને સત્કાર કરે છે.
गौतम स्वाभाना प्रश्न-" से णं भंते! तओहितो अर्णतरं उव्वट्टित्ता सिज्ञज्जा, बुझेज्जा, जाव अंतं करेज्जा" सगवन् ! नागोमा ५-न थयेटो त हे શું તે નાગની પર્યાયને છોડીને સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરશે? બુદ્ધ થશે? મુક્ત થશે? અને સમસ્ત દુઃખનો અંત કરી નાખશે ?
मडावीर प्रभुन। उत्तर-हता, गोयमा ! सिज्झेज्जा, जाव अंत करेज्जा", ગતમ! તે દેવ નાકમાંથી નીકળીને સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી શકશે, બુદ્ધ, મુક્ત આદિ થઈ શકશે અને સમસ્ત દુઃખને અન્તકર્તા પણ થઈ શકશે.
गौतम स्वाभीन। प्रश्न--" देवेणं भते! महिड्डिए एवं चेव जाव विसरीरेसु मणीसु उपवज्जेजा” मन् ! माद्धि, भाति, मडा, भय, भने
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
