________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १२ उ० ४ सू० ५ पञ्चमोद्देशकस्य विषयविवरणम् १५१ मनुष्याणां प्ररूपणम् , ततो वानव्यन्तरमभृतीनां प्ररूपणम् ततो धर्मास्तिकायादीनां प्ररूपणम् , ततो ज्ञानावरणादीनां प्ररूपणम् , तदनन्तरं कृष्णले श्यामभृतीनां प्ररू. पणम्, ततः सम्यग्दृष्टि मिथ्यादृष्टि-तदुभयदृष्टीनां प्ररूपणम् , ततः औदारिकादिशरीरप्ररूपणम् , तदनन्तरं साकारोपयोगस्य, अनाकारोपयोगस्य च प्ररूपणम् , नतः सर्वद्रव्यप्ररूपणम् , गर्भव्युत्क्रामतो जीवस्य प्ररूपणम् , जीवोजीवसमूहः जगञ्चकर्मवशात् विविधरूपेण परिणमतीति ।
कर्मपुद्गलवक्तव्यता मूलम्-"रायगिहे जाव एवं क्यासी-अह भंते! पाणाइवाए१, मुसावाए२, अदिन्नादाणे३, मेहुणे४, परिग्गहे५, एसणं कइबन्ने, कइगंधे, कइरसे, कइफासे, पण्णत्ते? गोयमा! पंचवन्ने, दुगंधे, पंचरसे, चउफाले पण्णत्ते । अह भंते! कोहे?, कोवे२, रोसे३, की प्ररूपणा पृथिवीकायिक कितने वर्णादिवाले हैं-ऐसा कथन, मनुष्य कितने वर्णादि वाले हैं ? ऐसा कथन, वानव्यन्तर वगैरह कितने वर्णादिवाले हैं-ऐसा कथन, धर्मास्तिकाय आदि कितने वर्णादिवाले हैं-ऐसा कथन, ज्ञानावरणादिक कर्मों में वर्णादिकका कथन कृष्णलेश्या आदिकों में वर्णादिक का कथन, सम्यग्दृष्टि, मिथ्यादृष्टि, तदुभयदृष्टि ये सब वर्णादिरहित हैं ऐसा कथन औदारिकशरीर आदि में वर्णादिक का कथन साकार उपयोग और निराकार उपयोग ये दोनों वर्णादिरहित हैं ऐसा कथन, समस्त द्रव्यों में कितने द्रव्य वर्णादिवाले हैं ? ऐसा कथन, गर्भ में उत्पाद होते हुए जीव के वर्णादिक का कथन जीव, जीवसमूह रूपजगत् ये कर्मवश विविधरूप से परिणमते हैं ऐसा कथन । વર્ણાદિની પ્રરૂપણ, મનુષ્યના વર્ણાદિની પ્રરૂપણ, વનવ્યન્તર આદિ કેટલાં વર્ણાદિવાળાં છે, તેનું નિરૂપણ, ધર્માસ્તિકાય આદિ કેટલાં વદિવાળાં છે, તેનું નિરૂપણ, જ્ઞાનાવરણીય આદિ કમ કેટલાં વદિવાળાં હોય છે, તેનું નિરૂપણ કૃષ્ણલક્ષ્યા આદિના વર્ણાદિનું કથન સમ્યગદષ્ટિ, મિથ્યાદષ્ટિ, અને તભયદષ્ટિ, મા ત્રણે વર્ણાદિથી રહિત છે એવું કથન દારિક શરીર આદિમાં વધિનું કથન સાકાર ઉપયોગ અને નિરાકાર ઉપગ, આ બને વર્ણાદિથી રહિત છે એવું કથન સમસ્ત દ્રવ્ય વર્ણાદિવાળાં છે, તેનું કથન ગર્ભમાં ઉત્પન્ન થતાં જીવના વર્ણાદિનું કથન જીવ અને જીવસમૂહ રૂપ જગતનું કર્મવશ વિવિધ સ્વરૂપે પરિણમન થવાનું કથન.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૦
