________________
प्रमेयचन्किाटीका श० १० उ०२ सू० ५ आराधनास्वरूपनिरूपणम् ६५ ' से णं तस्स ठाणस्स आलोइयपडिकते कालं करेइ, अत्थि तस्स आराहणा' स खलु तथा विधभावनावान् भिक्षुः तस्य अकृत्यस्थानस्य पश्चात् चरमकालसमये आलोचितः आलोचनप्रतिक्रमणं कृत्वैव कालं करोति तदा अस्ति भवत्येव हि तस्य आलोचितपतिक्रान्तस्य भिक्षोः आराधना, इति भावः । पुनरपि प्रकारान्तरेण अनाराधनामाराधनां प्रतिपादयति-'भिक्खू य अन्नयरं अकिच्चट्ठाणं पडिसेवित्ता तस्स णं एवं भवइ-जइ ताव समणोवासगा वि कालमासे कालं किच्चा अन्नयरेसु देवलोएमु देवत्ताए उववत्तारो भवंति, किमंगपुणअहं अन्नपन्नियदेवत्तणं पि णो लभिस्सामि त्ति कटु' भिक्षुः साधुश्चेत अन्यतरत्-एकतमम् अकृत्यस्थानं, प्रति षेविता भवेत् , तस्य खलु अकृत्यस्थाननिषेवितुः साधोः मनसि एवं वक्ष्यमाणरीत्या विचारो भवति-यदि तावत् इति वाक्यालङ्कारे श्रमणोपासका अपि कालमासे कालं कृत्वा अन्यतरेषु, देवलोकेषु देवतया देवत्वेन उपपत्तारो भवन्ति, पडिकते काल करे। अत्थि तस्स आराहणा' उस अकृत्य स्थानकी अपने चरमकालके समय में आलोचना एवं प्रतिक्रमण कर लेता है तो उस आलोचित प्रतिक्रान्त साधु को आराधना होती है। अब पुनः प्रकारान्तरसे अनाराधना और आराधना का सूत्रकार कथन करते हुए कहते हैं-भिक्खू य अन्नयरं अकिञ्चट्ठाणं पडिसेवित्ता तस्स णं एवं भवह जइ ताव समोवासगा वि कालमासे काल किच्चा अन्नयरेसु देवलोएसु देवत्ताए उववत्तारो भवति, किमंग पुण अहं अन्नपन्निय देवसणं पि णो लभिस्सामि त्तिकटु' यदि किसी भिक्षुने कदाचित् किसी पापस्थानका प्रतिसेवन कर लिया है और फिर उसके मनमें ऐसा विचार आया कि जय श्रमणोपासक भी कालमास में काल कर किसी नथी. ५२न्तु न ते तस्स ठाणस्स आलोइयपडिकंते कालं करेइ, अस्थि तस्स आराहणा" साधु ६२ पोताना अत्यसेवनानी मन्तणे मावायन शसेवामा આવે અને પ્રાયશ્ચિત્ત કરી લેવામાં આવે, તે તે આલોચિત અને પ્રતિકાન્ત સાધુ દ્વારા આરાધના થઈ ગણાય છે. હવે પ્રકારાન્તરથી સૂત્રકાર અનારાધના अन माराधनानुनि३५५ 3रे छ-" भिक्खू य अन्नयरं अकिच्चद्वाणं पडिसेवित्ता तस्स णं एवं भवह जइ ताव समणोवासगा वि कालमासे कालं किच्चा अन्नयरेसु देवलोएसु देवत्ताए उववत्तारो भवंति, किमंग पुण अहं अन्नपन्निय देवत्तणं विणो लभिस्वामि त्ति कट्ट" २४ साधु द्वारा श्या३४ & कृत्यस्थाननु સેવન થઈ જાય છે. ત્યારબાદ તેના મનમાં એ વિચાર આવે છે કે જો શ્રમપાસક પણ કાળને અવસર આવતાં કાળ કરીને કઈ એક દેવલેકમાં દેવની
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૯
