________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १० उ० ३ ० ३ भाषाविशेषनिरूपणम्
८९
इति क्रियते भवति ? अश्वस्य धावनकाले 'खु खु' इति शब्दोच्चारणे किं कारणमिति प्रश्नः, भगवानाह - ' गोयमा ! आसरस णं धावमाणस्स हिययस्स य, जगयस्स य, अंतरा, एत्थणं कब्बड९णामं वाए संमुच्छ' हे गौतम ! अश्वस्य खलु धावतः - धावनकाले इत्यर्थः हृदयस्य च यकृतश्च दक्षिणकुक्षिगतोदरावयवविशेपस्य, अन्तरा-मध्ये, अत्र खल स्थाने कर्बटको नाम वातः सम्मूर्च्छति संमूर्च्छनां प्राप्नोति, वर्द्धते इत्यर्थः ' जे गं आसस्स धावमाणस्स खु खुति करेह' येन कारणेन अश्वस्य धावतः 'खु खु' इति शब्दः क्रियते ॥ सू० २ ॥
भाषाविशेषवक्तव्यता |
मूलम् - " अह भंते ! आसइस्लामो, सइस्लामो, चिट्टिस्लामो, निसिइस्लामो, तुयहिस्सामो,
" आमंतणि आणवणी, जायणी तहपुच्छणी य पण्णवणी । पच्चक्खाणी भासा भासा इच्छाणुलोमा य ॥ १॥ अभिग्गहिया भासा, भासा य अभिग्गहंमि बोद्धवा । संप्तयकरणी भासा, बायडमव्वोयडा चेव ॥२॥" पण्णवणी णं एसान एसा भासा मोसा ? हंता, गोयमा ! आस
ऐसा क्यों करता है ? इसमें क्या कारण है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - 'गायमा' हे गौतम! 'आसस्स णं' धावमाणस्स हिययस्स य जगयस् य अंतरा एत्थ णं कब्बडए णामं वाए संमुच्छह' दौड़ते हुए घोड़े के हृदय और यकृत में दक्षिणकुक्षिगत उदरावयवविशेष के बीच कर्यटक नामका वायु बढता है। 'जेणं' आसस्स धावमाणस्स खुखु ति करेह' जिससे दौड़ता हुआ घोड़ा खु खु ऐसा शब्द करता है || सू०२ ॥
એવા અવાજ શા કારણે કરે છે?
महावीर प्रभुना उत्तर - आसस्स णं धावमाणस्स हिययस्स य जगयरस य अंतरा एत्थ णं कब्बडए णामं वाए संमुच्छइ " हे गौतम! घोडो क्यारे होडतो હોય છે, ત્યારે તેના હૃદય અને યકૃતમાંથી (શરીરમાં પેટની જમણી બાજુએ आवेषु भग-आज) उमटेड नामनेो वायु नीउणे छे, “ जेणं आ qanına ‘g g' fa ☎az” a šią šiai à¦3ı“y y” Adı avelચ્ચાર કરે છે. !! સુ ૨ ॥
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૯